ب) تعداد نمونه‌های مرتبط: مجموعه زنجیره‌های شباهت + زنجیره‌های یکسانی: 8
(زنجیره‌های شباهت:
– مشارکان: ماهی‌ها / کرم‌ها
– فرایندها: آفتاب گرفتن / شنا کردن (که هر دو فرایندی مادی است)
– مکان1: پشتِ آب‌بند / آن‌طرف‌تر
– مکان 2: بر خاک / بر سر قلاب
زنجیرۀ یکسانی: – )

ج) تعداد نمونه‌های مرکزی: مشارکان+ فرایندها + مکان 2: 6

د) تعداد نمونه‌های غیر مرکزی: 2=6-8

و) تعداد نمونه‌های جنبی: 1=8-9

ز) درصد انسجام: تعداد نمونه‌های مرتبط به کل نمونه: 88.8%

ح) درصد پیوستگی: تعداد نمونه‌های مرکزی به کل نمونه: 66.6%

نکته 1: طبق نظریۀ هماهنگی انسجامی (رقیه حسن*، 1985) چنانچه درصد انسجام و در صد پیوستگی در شعر از 50% بیشتر باشد شعر منسجم و پیوسته است (طبق بررسی خانم دکتر ایشانی در ایران بر اساس این نظریه غزل های حافظ منسجم و پیوسته اند چرا که حد نصاب 50% را به دست می‌آورند). در شعرهای سپید و آزاد مخصوصا شعرهای روایتی، حد نصاب انتظار پیش‌فرض از هماهنگی انسجامی شاید کمی بالاتر باشد (توسط نگارنده در متون روایتی در حال بررسی است و تا کنون که به نظر چنین می‌رسد).

نکته 2: آنچه شعر حاضر را به یک شعر موفق تبدیل کرده است مدیون 3 نکته است: مضمون، سادگی، و همین هماهنگی انسجامی بسیار بالایی که در پرداخت مضمون شعر وجود دارد.

نگارنده: فریبا نوری
6 آذر 1400
شمارۀ ثبت در کارگاه نقد: 243120

بررسی هماهنگی انسجامی و پیوستگی در شعر «آن‌طرف‌تر»:

کاربرانی که این مطلب را پسندیده اند (1):

مجتبی حشمت

کاربرانی که این مطلب را خوانده اند (6):

نقدها 3

مجتبی حشمت
اردیبهشت 1, 1401

درود بر شما
خیلی ممنون از اینکه وقت می گزارید و اینچنین زیبا تحلیل کردید.اما واقعا درصد انسجام و پیوستگی و کلا تحلیل تکنیکال شعر به این شکل چقدر صحیح است؟

پاسخ
- فریبا نوری
  اردیبهشت 2, 1401
  
  درود بر شما
  اگر مساله تحلیلگر در شعر یک مساله فنی باشد قاعدتا باید رویکردی را برای تحلیل انتخاب کند که توافق جهانی بر قدرت پاسخگویی آن نسبت به مساله فنی مورد نظر وجود دارد.
  انسجام و هماهنگی انسجامی و پیوستگی، کلان ساختارهای متنی هستند که بیش از همه در مکتب نقشگرایی به آن ها پرداخته شده چون اساسا و ماهیتا مسائلی کارکردی و نقشی هستند.
  معتبر ترین نظریه که در این حوزه مورد توجه محققان حوزه های مختلف از جمله ادبیات قرار گرفته است نظریه انسجام و هماهنگی انسجامی خانم حسن است که در کتاب مهم جریان ساز ایشان که به بررسی شعرها و روایت ها می پردازد، مورد استفاده قرار گرفته و سالانه هزاران تحلیل انواع متن ادبی از داستان و روایت و نمایشنامه و شعر و … بر این اساس در زبان های مختلف صورت می گیرد و در معتبرترین مجلات ادبی جهان منتشر می شود.
  البته از طریق سایر رویکردها مانند نقد ادبی، و تحلیل های شناختی هم می توان تا حدی مساله انسجام را بررسی کرد ولی آن ها این دقت و ظرافت را که خانم حسن در کمّی سازی کیفیت ها به کار برده و از آزمون های بسبار موفق بیرون آمده باشد، ندارند.
  لذا در پاسخ سوال شما می توانم بگویم قطعا معتبر ترین راه برای تعیین انسجام یک متن ادبی از جمله شعر- تا این لحظه در جهان – همین است ولی گرایش و علایق و سلایق در مورد انواع رویکردهای تحلیل متن، فارغ از اعتبار و درستی و صحت آنها است و همواره اختلاف سلیقه در این مورد مانند هر مورد دیگری وجود دارد که قابل درک و احترام است.
  
  با درود و سپاس فراوان 🌸🍃🌸
  
  پاسخ
  - مجتبی حشمت
    اردیبهشت 2, 1401
    
    ممنونم از توضیحات جامع شما🙏🏻🙏🏻🙏🏻
    
    پاسخ

بستن فرم

سلام و درود

بسیار زیباست

سپاس از حضورتان

لذت بردم

شادکام باشید

در پناه خدا

این یک نقد است

ناحیه کاربری

ثبت نام در شعرپاک

کتابخانه

صور خیال در شعر فارسی

بیان و معانی

هنر مقدس

مکتب های ادبی

مشاهده تمام کتاب‌ها

سخن دل

کبوتری که رضایت نداشت از دل خویش
شبانه پر زد و رفت از دیار و محفل خویش

شبی که بال و پرش مثل مار زخمی بود
برای دانه گذشت از بیان مشکل خویش

هوای باغ که شد تیره از غم گلها
ندید بین درختان مرا مقابل خویش

به عاشقی که خطر را همیشه حس می کرد
کسی نگفت نرو در مسیر باطل خویش

هزار مرتبه گفتم به مدّعی با عشق
دهد امید به پروانه های عاقل خویش

به آنکه خواست دهد خونبهای گلها را
بگو ببخش به ما قدری از فضایل خویش

به پاس خون شقایق که در رگش جاری ست
چگونه نگذرد عاشق ز خون قاتل خویش

« مهدی سیدحسینی »

تازه ترین نقدها