شعر سروش

خوب از آن رو و مو و گیسو گفت
زان لب و خال و چشم و ابرو گفت
یار خود را ستود و نیکو گفت
چشم، یکسر به روی عالم بست .

(این شعر در قالب سروش است. از ترجیحات قالب سروش، وزن فاعلاتن مفاعلن فعلن ونیم وزن های مرتبط، کوبشی بودن مصرع پایانی بویژه با داشتن قافیه ای جداگانه نسبت به شیوه ی قافیه مندی اصلیِ شعر.
پایان لفظیِ بسته و پایان معناییِ باز می باشد.
پایان معنایی باز(دو پهلو و قابل تفسیر بودن) شعر ارسالی، وقتی بارزتر می شود که در آن نمی توان به روشنی به این نکته پی برد که آیا این شعر در ستایش قهرمان خود است یا نکوهش او و نیاز به بازخوانی و تفسیردارد و چه بسا هرکسی از ظن خود یارش شود .
سروش در حالت اصلی خود از سه تا پنج مصرع دارد. دارای کلیتی منسجم اما تنوع در پردازش است.
سروش، قالبی شعری برای سرودن اشعار سنتی و نو و دارای برخی ویژگی های اصلی و ترجیحی است و در عین حال برای جامع و مانع بودن تعریف آن، قابل تعمیم به مشخصات عام در حیطه ی خود می باشد. براین اساس، به دلایل کارشناسانه، وزن ویژه ی این قالب را فاعلاتن مفاعلن فعلات و نیم وزن های مشابه برگزیده ایم؛ اما بطورعام و در حالت فرعی، سرایش سروش در هر وزنی مُجاز است.
قافیه پردازی آن در شیوه ی اصلی و ترجیحی براساس عدم قافیه مندی لَخت آخر است؛ اما در شکل عام و فرعی می توان از انواع ممکن قافیه پردازی و حتی از شکل بدون قافیه در همه ی لَخت ها استفاده کرد؛ اما مخصوصا در این حالت بی قافیه ی بیرونی و همچنین برای جبران قافیه نداشتنِ لخت پایانی و نیز برای افزودن به زیبایی شعر حتی در مواردی که قافیه پردازی بیرونی(در پایان لخت ها) کامل است، استفاده از قافیه پردازی درونی یعنی در قسمت هایی که جایگاه قافیه نیستند، (بر اساس نیاز توضیح داده شده) گاه مورد تأکید و گاه مورد توجه است . قالب سروش در حالت اصلی و ترجیحی و بشدت مورد تأکید، دارای محتوای برجسته ی کوبشی در لَخت آخر است و بصورت بسته یعنی بدون نیاز به ادامه یافتن می باشد و بهتر است که در بسته بودنِ خود هم باز باشد؛ یعنی از نظر لفظی، بسته و از نظر محتوایی، باز باشد. به عبارت دیگر یعنی با این که نیاز به ادامه از طریق اضافه شدن لَخت بعدی ندارد، با محتوایی باز پایان یابد؛ مثلا در آخر آن از چند نقطه و یا عبارتی که محتوایی باز را برساند، استفاده شود.
قالب سروش، حد وسط و جامع قالب های رباعی، دوبیتی، پریسکه و سه گانی می باشد و اهمیت این مطلب هنگامی بهتر مشخص می شود که یادمان باشد قالب های رباعی و دوبیتی بعنوان قالب هایی دارای اقتدار چندصدساله تا به امروز، دو نمونه از کارآمدترین و محبوب ترین قالب های شعر فارسی هستند و پریسکه و سه گانی نیز مانند سروش در مسیر پیشرفت.)

نمونه هایی دیگر از شعر سروش

1- بومِ نقاشیِ چمن، رنگین/
واژه ها، پَر زَنان و آهنگین/
لب به لب، بوسه ها، سبک- سنگین/
حاج فیروز! مَقدمت پیروز!//

2- جلگه، پربار، پرطرفدار است/
کوهپایه، پُر از چمنزار است/
قله، تنها، غریب، بی یار است/
خوش به حالش که آسمان دارد .//

3- شیر، آهو به کام می گیرد/
جمعِ کفتار، کام می گیرد/
لاشخور، التیام می گیرد/
و مقامات جامعه، جمع اند .//

4- چون که خورشید، توی آب افتاد/
خونِ دل بر دلِ کتاب افتاد/
رستمِ کشور از رکاب افتاد/
جانِ میهن به التهاب افتاد /
می بَرَندَش به سوی حادثه ای .//

5- شعر من، کودکِ بهانه ی تو/
عاشقِ شعرِ کودکانه ی تو/
و حقیقت، همین فسانه ی تو/
باز، دلتنگِ مهرم ای مادر!//