,ویژه گی های نقد و ناقد

ویژه گی های نقد و ناقد :

ناقد برای اینکه از انصاف درحوزه ی نقد خارج نشود وارائه گر نقدی خردمندانه ومقبول باشد ناگزیر

 از رعایت  اصولی است :

1 ـ رعایتِ حریمِ حرمت ها و آداب ِ نگارش در همه  حال و همه ی موارد .

2 ـ ارائه ی نقد بر اساس استدلال و منطق و قواعد حاکم برمتن (شعر)، در رد یا اثبات و یا روشنگری، نه بر اساس

 نگاه و پسندِ  شخصی ، که دراین حالت ، نه نقد که نظر خواهد بود.

3 ـ بررسی همه جانبه ی متن از جمیع جهات ( محتوی ، فرم و تصویر و …. ) مگر آنکه از ابتدا

 محدوده ای برای نقد تعیین شود . محدوده ی نقد هر چه وسیع تر ، نقد کامل تر و جامع تر . به  این

 منظور ابتدا باید شرح ، یعنی داده های پایه و خام و معانی و تصاویرو … موجود درشعر مشخص

 و سپس به تحلیل این داده ها و معانی و تصاویر ومشخص نمودن روابط احتمالی آنان با یکدیگرپرداخته

 و درنهایت به بررسی و تعیین تراز ارزشی شعر از جنبه های مختلف پرداخت و سپس به جمع بندی این

ترازها و تعیینِ  کیفیتِ  داده ها وبه تَبَع ِ آن ، ترازِ کلی شعر اقدام نمود .

4 ـ پرهیز از مطلق گرایی  و پرهیز ازنوعِ بیان ازموضع دانای کل ، که نه تنها جاذبه ای ندارد  بلکه

 دافع ِ نگاه نیز هست . درنیافتنِ مفهوم بخشی از یک اثر چه کم و چه زیاد نه گناه است نه کاهنده ی

اعتبار ِ ناقد ، زیرا هیچکس دانای کل نیست  بنابراین در چنین مواردی بهترین وحرفه ای ترین کار

 پرسش معنای بخش یا مشاوره در خصوص ِ آن  و سپس نقدِ اثر است و اگرهیچیک امکان پذیر نبود با

 رعایت احتیاط و درنظرگرفتن احتمالات و ذکر آن، نقد انجام پذیر است .

5 ـ پرهیز ازهرگونه  از هم گسیختگی کلامی و پیچیده گویی وکنایه و ایهام و ابهام  درنقد . یعنی نقد با

 نثری روان و رسا و شیوا ومستدل  نگاشتـه شود بطوری که مقصـود نهائـی کاملاً شفـاف و روشن باشد

 نه چنان سرشارازاصطلاحات  شخصی ویا ارجاعات واشـاراتِ گنگ  یا چنان گسیختگی  وعدم انسجام

 بیان ، که فقط خود ناقد یا معدودی دیگر به دلیلِ ارتباطات نزدیک آن  را دریابند . بنابراین هر گونه

 ارزیابی و تعیین درجه ی کیفی متن باید بطور کامل ، مستدل ، مستند ، نهائی ، قطعی و شفاف

 صورت گیرد .

6 ـ نقد نه شمشیراست ، نه چاقو، نه پتک ، بنا براین نوعِ نگارشِ نقدِ خردمندانه و زیبا نیز نمی تواند

 مشابهتی با صفات مترتب بر آنها داشته باشد . نقدِ خردمندانه شاید پولیشی باشد برای شفاف تر نمایاندن

سروده و کنار زدن پرده های پوشاننده در لایه های بالایی و سطحی آن ، به منظور بهتر نمایان ساختنِ

کیفیتِ وجوهِ مختلف احتمالیِ شعراز زوایای گوناگون و در ژرفاهای متفاوت .

7 ـ پرهیز از نگاه احساسی و شخصی و ارائه ی نقدی فرا سبک :

 هرگونه نگاه ناشی از دوست داشتن ها و نداشتن ها ی شخصی ، خواه در مورد  نویسنده ( شاعر)، خواه

درمورد سبک هنری او هنگام نقد باید کنار گذاشته شود. ناقد باید همواره توجه داشته باشد که آنچه مورد

نقد قرارمی گیرد متن ( شعر ) است ، نه نویسنده ( شاعر ) بنا براین ناقدِ خردمند هرگونه خوش آیند  یا

 بد آیندِ  شخصی راهنگام نگارشِ نقد کنارمی نهد .وآنچه ارائه می شود باید ارزیابی سروده درچارچوب ِ

همان سبک با لحاظِ قوانین و قواعد حاکم برآن و سایرقواعدِ عام و مشترکِ حاکم برکل ِسروده ها است  .

8 ـ پرهیزاز هر گونه کلی گوئی در مورد متن :

 نقد فقط باید براساس ذکرمصادیق عینی و داده های خام موجود درمتن بعنوان مستندات پایه ای نقد،آن

 هم دربرگیرنده ی  کامل جزئیات ، سپس انطباق آن با قواعد حاکم بر متن و ادله ی منطقی و هنری

 انجام گیرد .

 به این معنی که اگر بخشی از شعر مورد نظر ناقد است  آنراذکر و با ارائه ی ادله منطقی و هنری به

 تعیین تراز آن بخش بپردازد و یا اگرسنجش کلِ شعرمورد نظر است  باید با ادله منطقی وهنری و پس

 از بررسی تمام بخش های شعراز تمام جوانب ، به تعیین  ترازکلی آن اقدام نماید وارائه ی هرگونه

 نظر کلی  درخصوص بخشی از شعر یا کل شعرفاقدِ ارزش کارشناسی خواهد بود .

9ـ نگاه بی طرفانه ، عادلانه و منصفانه  به اثر:

 به این معنی که ویژه گی های مثبت و منفی اثر باید  مورد توجه و یادآوری قرارگیرد . ذکرِ فقط نکات

 مثبت و یا فقط نکات منفی عملکردی است آکادمیک  که شاید کاربردی  آموزشی بتوان برای آن متصور

 شد اما نقد نمی تواند باشد زیرا نقد نوعی قضاوت  است وتعیین تراز، که بدون قرار گرفتن این دو وزنه

 درکفه های ترازوی تعادلیِ قیاس امکان پذیر نخواهد بود .

…………