کلاسیک های بی قافیه

کلاسیک های بی قافیه
◇◇◇◇
شعر و ترانه بخشی از آثاری ادبی است که در طول زمان با آدمی همراه بوده و در زندگی هرکس به شیوه های مختلف به کار برده می شود.
گذشته از اینکه زبانهای محلی فراوانی بر چگونگی ساختار اشعار موزون و نوع تلفظ آنها تاثیر می گذارند، برخی مواقع، تلاش هایی برای خلق این آثار نیز بر پایه همین ویژگی ها صورت می گیرد. از آنجا که شعر موزون برای آهنگسازی، کاربرد سازهای مختلف و حرکات سر و دست و اشاره تناسب بیشتری در مقایسه با سایر آثار ادبی دارد، از لالایی های کودکانه گرفته تا زمزمه های عرفانی و فلسفی و عاشقانه در همین قالب ادامه می یابد و انسان برای زمزمه خود، ترحیح می دهد که از متون دارای هجای موزون استفاده کند.
در برخی سروده ها، گاهی حروفی که صدای نزدیک به هم دارند، بعنوان قریب الهجه بصورت قافیه در یک شعر بکار می روند.
بعنوان مثال: دو حرف د و ت را می توان بعنوان حروف قافیه ساز در برخی ترانه ها و دوبیتی ها مشاهده کرد.

دلم کرده هوای شهر مشهد
خداوندا نصیبم کن زیارت

اگرچه زیارت و مشهد قافیه محسوب نمی شوند، اما پس از خواندن این دوکلمه در یک بیت، احساس هم قافیه بودنشان دور از ذهن نیست، به ویژه که تناسب معنایی بسیاری با هم دارند.
به همین صورت دو حرف ل و ر نیز در تلفظ به هم نزدیکند و از کاربرد این دو حرف برای یک قافیه، احساس هم قافیه بودن داریم مثل بیت ذیل:
به زیر سایه سار سبز جنگل
من وحال و هوای خوب سنگر

دو حرف س و ز را در بیت ذیل که بعنوان قافیه بکار رفته اند در نظر می گیریم، تقریبا هم آهنگ و هم وزن هستند که از خواندن بیتی با قافیه های متفاوت، تغییر چندانی در تلفظ احساس نمی کنیم.

درخت و آفتاب گرم پردیس
تو و گلخنده های شوق یکریز

از همین گروه می توان با تشابه دو حرف م و ب نیز اشاره نمود که در بیت ذیل استفاده شده اند:

خودت گفتی غم هجران تمامه
که دیوار پریشانی خرابه

به همین صورت تشابه تلفط دو حرف ک و ق نیز تغییر ملموسی در ادای تلفظ این دو حرف در یک قافیه ایحاد نمی کند که در بیت ذیل جای داده شده است.

ربابه ی بلهری ساقم به ساقت
بچینم دانه از انگور تاکت