تكنيك هايي ساده براي بهتر سرودن

با سلام خدمت همه ی عزیزان و سرورانم

این نوشته كوتاه که حاصل برخی دریافت ها و تجربیات شخصی بنده ست پیش تر در سایتی دیگر نیز منتشر شده بود. مناسب دیدم که اینجا هم آن را منتشر کنم شاید کمکی باشد برای دوستانی که تازه قلم به دست گرفته اند.

قطعا این گفتار نزد اساتید و بزرگان سایت درس پس دادن است و بیشتر به کار نوآموزان و کسانی که تازه وارد جرگه ی شاعران شده اند می آید.مواردی که در ادامه می آید تکنیک هایی ست که می توان با مدد از آنها شاعر به سطحی بالاتر در سرایش دست یابد.بخشی از این تکنیک ها ماحصل تجربه ی شخصی نگارنده و بخشی دیگر استفاده از تجربیات ریش سفیدان و یلان این عرصه است.

لازم به ذکر است که این موارد صرفا جهت بهبود سطح است و لزوما کسی را شاعر موفقی نمی سازد.شاعر در درجه ی اول باید استعداد سرایش در خود داشته باشد.مشتاقانه آماده ی دریافت نقدها و نظرات ارزشمندتان هستم.

۱-ساعات الهام !  را شناسایی کنید.

هر شاعر معمولا ساعات خاصی و یا در شرایط خاصی قادر به سرایش است.شاعر باید این ساعات و موقعیت ها را به خوبی شناسایی کند.سپس در این موقعیت ها و ساعات حتی الامکان خود را از مشغله و تشویش دور نگاه دارد و ذهن را آماده ی دریافت کند.برای مثال اگر کسی ساعات پایانی شب بیشتر مستعد برای سرایش است بهتر است با فارغ کردن خود از درگیری های ذهنی از این ساعات به بهترین نحو استفاده کند.البته این اصلی کلی نیست اما نسبتا عمومیت دارد.

۲-به خودتان احترام بگذارید.

شاعر اگر خودش را سانسور کند به خود بی احترامی کرده است.باور کنید به اندازه ی کافی عوامل بیرونی محدود کننده برای محدود کردن ما وجود دارند .از عرف و هنجار جامعه بگیرید تا ممیزی و غیره.لطفا شما دیگر خود را سانسور نکنید.هر چیزی را که به ذهنتان میرسد بنویسید.اگر قابلیت انتشار داشت منتشرش کنید اگر نه جزو کارنامه ی خود پیش خودتان محفوظ نگاه دارید.اما در هنگام سرایش هیچ گاه به این فکر نکنید که ممکن است خواننده این قسمت را نپسندد یا فلان سایت آن قسمت را منتشر نکند.

۳-یک سطل آشغال کنار میزتان داشته باشید.

با آنکه عرض شد شاعر باید هر آنچه به ذهنش می رسد را بنویسد اما لزوما همیشه اولین بیت یا اولین مصراع بهترین آن نیست.یک شاعر خوب و گزیده کار باید روحیه ی آن را داشته باشد که از بین چند بیت یک بیت را انتخاب کند و بقیه را تحویل سطل آشغال بدهد.پس لزوما هر آنچه که به ذهنتان می رسد بهترین گزینه نیست.برای مثال یک غزل خوب غزلی ست که برای بیت اولش پنج بیت دور انداخته شده برای بیت دومش شش بیت و قس علی هذا….ضعفی که در اکثر آثار شاعران نوپا دیده می شود آن است که هر آنچه را که در اول به ذهنشان میرسد مینویسند.

۴-مطالعه کنید.

شاعر باید از آثار پیشینیان و معاصرین به وفور مطالعه کند.این عمل علاوه بر تقویت قریحه یک دوره ی سبک شناسی کامل نیز هست.

علاوه بر مطالعه ی اشعار شاعر باید در مورد سایر هنرها و همچنین فلسفه و فلسفه ی هنر و حتا تاریخ نیز مطالعه داشته باشد.شاعری که درونش به اندازه ی کافی پر نباشد خروجی چشمگیری نیز نخواهد داشت.به هر اندازه درون شاعر غنی تر باشد شعر او نیز غنی ست و بالعکس به هر میزان درونش خالی و پوک باشد شعرش نیز پوک و توخالی ست.

۵-منقد دشمن شما نیست.

به منتقدین همیشه به چشم دوست نگاه کنید حتا اگر منتقدی مغرضانه از شما ایراد می گیرد به او نیز به چشم فرصت نگاه کنید.حداقل فایده اش آن است که خوب دفاع کردن را یاد می گیرید.خوب دفاع کردن را زمانی یاد می گیرید که به زیر و بم فنون سرایش و مباني ادبي آشنایی پیدا کنید.

همین حملات است که باعث می شود شاعر آب دیده شود و به مرور بر دانسته های خود بیافزاید.

۶-خودتان باشید.

ممکن است کسی پس از مدتی که از شاعر خاصی شعر خواند تحت تاثیر او شعر بگوید.به محض اینکه احساس کردید تحت تاثیر شاعر خاصی هستید سرودن را متوقف کنید چرا که با سرودن بیشتر تنها راهتان را بیشتر گم می کنید.سعی کنید از شاعران متنوع دیگر در حال و هوایی متفاوت تر مطالعه کنید تا تاثير شاعر قبلی از بین برود( هميشه سبد مطالعاتي رنگارنگي داشته باشيد).این مسایل برای اکثر شاعران تا پیش از پیدا کردن سبک و زبان منحصر به فرد پیش می آید.

۷-مانند مجسمه سازان رفتار کنید.

مجسمه سازان پس از آنکه کلیت کار را پی ریزی کردند شروع به پرداخت جزییات و ریزه کاری ها می کنند.شاعر نیز باید این چنین کاری بکند.پس از اتمام سرایش روی تک تک کلمات و عبارات دقت کنید و ببینید که آیا گزینه ی بهتری هست که بکار گیرید یا خیر.

فراموش نكنيد كه شعر در بهترين حالت حداكثر پنجاه درصد جوشش است(البته بنده به مقدار خيلي كمتر از اين اعتقاد دارم) و مابقي كوشش و عرق ريزي و چكش كاري شاعر است.
 

۸-خود را دست کم نگیرید.

اگر خودتان را با افراد سطح پایین یا متوسط در این عرصه مقایسه کنید در واقع خودتان را دست کم گرفته اید.همواره خود را با بزرگان این عرصه مقایسه کنید و فاصله تان را با آنان اندازه بگیرید و برای رسیدن تلاش کنید.

۹-اولین منتقد شعرتان باشید.

قبل از نشر اثر به عنوان منتقد از شعرتان سعی کنید ایراد بگیرید و برای این ایرادات به دنبال پاسخی مناسب باشید و یا در صدد رفع ایرادات برآیید.این کار سبب می شود که پاسخی درخور( نه توجيه) برای منتقدین داشته باشید به علاوه شعری سخته تر و کم ایرادتر بسرایید.

۱۰-همیشه یک کاغذ و قلم به همراه داشته باشید.

چه بسا مصراع یا بیتی به ذهن شاعر می رسد که می تواند اساس یک شعر خوب را پایه ریزی کند اما به علت یادداشت نکردن و فراموشی یک فرصت خوب از دست شاعر می رود.به همین دلیل همیشه یک کاغذ و قلم به همراه داشته باشید و از هیچ فرصتی برای سرودن دریغ غفلت نکنید.

موفق باشید