تعریف جامع چهارپاره یا چارپاره

چارپاره،‌ که آن را چهارپاره نیز می نویسند، گونه‌ای فشنگ ساچمه‌ای است که ساچمه‌های آن بزرگ‌تر از ساچمه‌های فشنگ‌های ویژه زدن پرندگان و حیوانات کوچک است. از چارپاره برای شکارهای بزرگ‌تر مانند خرگوش و روباه ، گراز و حتی کل و بز و قوچ و میش استفاده می‌شود. باروت مورد استفاده در چارپاره به نسبت فشنگهای ساچمه ای کمی بیشتر میباشد(حدود 3 دهم گرم) و نحوه پرکردن نیز کاملا متفاوت میباشد. پرکاربردترین نوع آن 9 تایی میباشد که وزن ساچمه ها در حدود 32 الی 34 گرم خواهد بود. برد نهایی چارپاره بستگی مستقیم با نوع سلاح و نوع لول آن داشته و به طول و چوک لوله اسلحه وابسته میباشد. استفاده از چارپاره در سلاح های با لول ضعیف پرخطر میباشد و سلاح های فول چک نیز بهتر است استفاده نشود. بهترین نوع سلاح برای شلیک چارپاره های شکاری،سلاحهای با لوله قوی و طول بلند و مدیفاید چک می باشد. این گلوله در برد 40 الی 100 متر بسیار مؤثر میباشد و بایست بر اساس نوع هدف از چارپاره مناسب استفاده کرد
منبع (ویکی پدیا)

چهارپاره‌ یا چارپاره‌ یا دوبیتی پیوسته، یکی از قالب‌های شعر فارسی است. این قالب در شعر کلاسیک فارسی تازه است و پس از مشروطیت در ایران رواج یافته‌است. چهارپاره از دوبیتی‌هایی با معنای منسجم تشکیل شده‌است، با این تفاوت که، برخلاف دوبیتی کافی است که مصرع‌های زوج هر بند دوبیتی هم‌قافیه باشند.

تاریخچه پیدایش چهارپاره

آمر طاهر احمد، عضو انستیتوی ایران‌شناسی فرهنگستان علوم اتریش، در مقاله «پیدایش چهارپاره و جایگاه آن در تجدّد شعر فارسی» ریشه قالب چهارپاره را از شعر فرانسه و به‌ویژه ویکتور هوگو می‌داند. در شعر فارسی، چهارپاره از جدیدترین انواع اشعار است که پس از دوران مشروطه و همزمان با گسترش شعر نو به وجود آمد و رواج یافت.

سیروس شمیسا در کتاب انواع ادبی معتقد است که جعفر خامنه‌ای اولین چهارپاره را سروده و پس از آن محمدتقی بهار و مهدی حمیدی شیرازی و رشید یاسمی و لطفعلی صورتگر از او تقلید کرده اند. اما به گفته آمر طاهر احمد این ادعای شمیسا از درجه اعتبار ساقط است، زیرا دو سال پیش از اولین چهارپاره جعفر خامنه‌ای، رشید یاسمی چهارپاره «هواپیما» را در سال ۱۲۹۵ سروده است.

تعریف کلی چهارپاره یا چارپاره
دوبیتی ها پیوسته ای هستند که گاه مصرع اول و چهارم دارای قافیه هستند مانند چهارپاره زیر:

دوباره عاشقی می خواند آواز
سحر در راه و پایان می رسد شب

رسان بر مرغ خوش خوانِ اسیری
نوید صبح و آزادی و پرواز

از نویسنده

این شعر با همین یک بند را می توان چهارپاره نامید زیرا بنا بر تعریف استاد شمیسا یک چهارپاره که مصرع های زوج آن دارای قافیه می باشند را قطعه می خوانند، لذا این دوبیت شرایط قطعه را ندارد.
مورد دیگر چهار پاره مصرع دوم و سوم دارای قافیه می باشند مانند:

ای ربوده حواس و ذهنم را
گویمت نکته ای و باور کن

از دل من سؤال کمتر کن
درد و درمان دل فقط عشق است

از نویسنده

این نوع شعر نیز می تواند به تنهایی چهارپاره باشد.
نوع دیگری از چهارپاره را ملک الشعرای بهار آفریده است مصرع های اول و سوم و دوم و چهارم با یکدیگر همقافیه هستند مانند چهارپاره زیر :

بیایید ای کبوترهای دلخواه
سحرگاهان که این مرغ طلایی
بپرید از فراز بام و ناگاه
ببینمتان به قصد خودنمایی

شعر شیشه و سنگ نادر نادرپور چهارپاره ای زیباست که مصارع زوج دارای قافیه هستند.

من آن سنگ مغرور ساحل‌نشینم
که می‌رانم از خویشتن موج‌ها را
خموشم، ولی در کف آماده دارم
کلاف پریشان صدها صدا را

چنان سهمناکم که از هیبت من
نیایند سگ‌ماهیان در پناهم
چنان تیزچشمم که زاغان وحشی
حذر می‌کنند از گزند نگاهم

چنان تند‌خشمم که هنگام بازی
نریزند مرغابیان سایه بر من
مبادا که خواب من آشفته گردد
لهیب غضب برکشد شعله در من

نپوشاندم جامه‌پرداز دریا
از آن پیرهن‌های نرم حریرش
از آن مخمل خواب و بیدار سبزش
از آن اطلس روشنایی‌پذیرش

صدف‌ها و کف‌ها و شن‌های ساحل
به مرداب رو می‌نهند از هراسم
من آن سنگم آن سنگ، آن سنگ تنها
که هم‌ آشنایم، که هم ناشناسم

غبار مرا گرچه دریا بشوید
ولی زنگ غم دارد آیینه من
مرا سنگ خوانند و دریا نداند
که چون شیشه، قلبی است در سینه من

نوع دیگری از چهارپاره را زنده یاد ملک الشعرای بهار ابداع و سروده اند که قبلا در باره آن توضیح داده شده است.

سرود کبوتر

بیایید ای کبوترهای دلخواه
سحرگاهان که این مرغ طلایی
بپرید از فراز بام و ناگاه
ببینمتان به قصد خودنمایی

بدن کافورگون پاها چو شنگرف
فشاند پر ز روی برج خاور
به گرد من فرود آیید چون برف
کشیده سر ز پشت شیشه در

فرو خوانده سرود بی‌گناهی
کشیده عاشقانه بر زمین دم
به گوشم‌، با نسیم صبحگاهی
نوید عشق آید زان ترنم

سحرگه سرکنید آرام آرام
نواهای لطیف آسمانی
سوی عشاق بفرستید پیغام
دمادم با زبان بی‌زبانی

مهیا ای عروسان نو آیین
که بگشایم در آن آشیان من
خروش بال‌هاتان اندر آن حین
رود از خانه سوی کوی و برزن

شود گوبی در از خلد برین باز
چو من بر رویتان بگشایم اندر
کنید افرشته‌وش یکباره پرواز
به گردون دوخته ‌پر، یک به دیگر

شوند افرشتگان از چرخ نازل
به‌ زعم مردمان باستانی
شما افرشتگان از سطح منزل
بگیرید اوج و گردید آسمانی

نیاید از شما در هیچ حالی
وگر مانید بس بی ‌آب و دانه
نه فریادی و نه قیلی و قالی
بجز دلکش سرود عاشقانه

فرود آیید ای یاران از آن بام
کف ‌اندر کف زنان و رقص رقصان
نشینید از برّ این سطح آرام
که‌ اینجا نیست جز من هیچ انسان

بیایید ای رفیقان وفادار
من اینجا بهرتان افشانم ارزن
که دیدار شما بهر من زار
به است از دیدن مردان برزن