بی بی ماشالا

غنچه ات گل شد؛ عزیزم ! پس چه را؟ تقدیم، نه

ابـرویـی ، انداخـتی  بـالا ؛ که ، چـی ؟ تصمیم ، نه

گر، چنینی ؛ پس چرا ؟ هی، عشوه ریزی ؛مستمر

زیرو رو، شد ؛حال و روزم، این، تو را، تفهیم ، نه؟

گـوشی قلب ات ، اگر ، صـد بار ، زنگِ  من ، زنـد

اخـم کن ! ژسـتی بیـا ؛ یعـنی : بـرو  ! تسلـیم ، نه

پاسـخ دل  را ، بـده ؛ با خـود ، اقـلاً ؛ صـاف  باش

سر ، به ماهوری ؛ و شورت شد بیـات ؛ آسیم ، نه

یک، شکستن ، دو ، شکستن ، سومی، گیرت دهد

کِی ! هنرباشد ! شکستن ، کز پی اش ، ترمیم ، نه

چون نی بامبو، به هرسویی ،که خواهی؛ سر، کشی

قـامتی  افـراخـتی ؛ وحـشی منـش ؛ تعـلـیم ، نـه !

توبـه کردم ؛  از تـو ، تا، منّـت کشی ، کمتر ، کنم

تا ، قمیش ت ، هم ببیند ؛  راه ، غیـر از «جیم» ، نه

کـدخـدای دختــرانـی ؟ ! تـوی شهــر و روســتـا

هـی ، بپیچـانی ؛ نمــانَـد ؛ پیـچـکی ، تنـظـیم ، نـه

عاقبت ! یک دود آهی ، دامن ات ، خواهد گرفت

دامـن ، ار، سوزد ؛ شوی ؛ بی دامنی ! ! پر هیـمـنه

کاسه ای ، همسـایـه ای ، گر ، می بـرد ؛ می آورد

هرچه دارم ؛ برده ای؛ چیزی؟پس آوردی م ؛ نه !

با همه ، هر روز ، می بینم ؛ خوش و بش ، بر قرار

لا مــروت ! !  با من ات ، السابقون ، «آن تیم» ، نه

در تـلـه پـاتی ، نداری  دومـی ،  مُــرسی  ؛ به کل

بانـک حـس هفتـمی ؛ بـا سیـم ، نه ؛ بی سـیم ، نه

………………………………………………………………..

بدیع – تلمیح  –
جیم شد =  فرار کرد 
اصطلاح است نه واژه ؛ برای ناپدید شدن و در رفتن . 
ملاهای قدیم ، در مکتب خانه . بر روی لوحی ،

حروف را  بطور پراکنده (پازلی) می نوشتند .
و از بچه مکتبی ها… حرفی را ، می خواستند . تا، پیدایش کند 
ملا می پرسید :
[« ب» الف. با . « جیم » را ، چه کردی ؟ شاگرد می گفت : اینا.. !.« جیم » ]

یا ..[ « جیم » الف . جا ، «با » را ، چه کردی ؟..و پاسخ می داد :  اینا.. ! «با»  ]

ترکیب با  اصطلاحات زبان آذری –

نی =  قمیش .(در آذری )
قمیش بودن (قابلیت انعطاف نداشتن و شکنندگی زیاد)

و قمیش آمدن ، درآذری ( البته کمی با لحن لاتی ) به مفهوم ناز زیادی . قرو اطوار و ادا و.
نی بامبو ، را می شود شکل داد . دایره نیمدایره

و..و.. با بستن نخ و  نوار ، در زمان رشدش . 
با توجه به کلام سعدی علیه الرحمه :

(چوب تر را ، چنانکه خواهی  پیچ ……نشودخشک ؛ جز به آتش راست . )
مفهوم مصرع –  توبه کردم ؛ تا……
اگر دیگه منت کشی نکنم . ناز و قمیش آمدن ات ، از بین می رود .
( جیم ) می شود = فراری می شود
……………………………

گرته برداری تضمینی ، از یک ترانهء محلی :

( هنوز که غنچه ای ؛ یک بوس به مو  ده…. چو ، فردا گل شوی ؛ از دیگرونی …… )

 غنچه ات گل شد ؛ عزیزم ! پس چه را ؟ تقدیم  ، نه …..

………………………………………..

طباق – سر به ماهوری …. 
1 – ماهور . شور . بیات .  نام دو دستگاه و  یک آواز  است .در موسیقی 

2 -« سر » ، در آغاز مصراع ، با « آسیم »  در پایان مصراع ، ترکیب « سرآسیمه » را ، متداعی می سازد 

قافیه : در قافیه ء (پس آوردی م ؟ نه )=  برایم برگردانیدی ؟ ترکیب فعل و ضمیر متمم )

در قافیهء (هیمنه ) از تجزیه اش ، (هیم + نه ) برای غزل لازم است .

 درحالیکه «هیمنه» واژه ای است مستقل و ساده ؛ ولی ، برای قافیه ،(در اینجا)  مرکب به نظر می رسد . 

عروض – بحر غزل ، بحر رمل است . چهاررکنی . محذوف .

ابرویی ، انداختی بالا ؛ که چی ؟ تصمیم ، نه 
اب .رُ. یی. ان / فاعلاتن (ابرو = اب + رو ) و (گیسو = گی + سو ) 

هجاهای دوحرفی مرکب با «و» را، می توان کوتاه گرفت .

مثل : تو …گاه « توُ » …و گاه … «تُ» . می شود . 

دا.خ.تی .با /  فاعلاتن ( داخ = ــــ 7)…یا …. ( دا = ــــ ) و (خ + ــِــ = خِ )

لا. کِ . چی …/ فاعلات = فاعلن . ( «ک + ه »… «ه» .. می تواند ؛ کوتاه. یا بلند باشد .

در اینجا ، نمی کشیم . و کوتاه می آید 

……………

1390
تصویر : تار نواز تربت جامی فقید . (پور عطایی ) که عروض او با معادلات (نوایی .نوایی .نوایی .. ) بود .