لذت‌های انسان

آيا اساسا اديان مي توانند به حيطه تحليل و قضاوت راجع به “لذت هاي انسان” دخول و او را امر و نهي كنند؟ فلسفه شايد بتواند پاسخ اين سوال را بدهد.

كانت مي گويد: “دين اساسا شاخصِ اخلاق نیست. بلکه “اخلاق” باید بر فهمِ ما از دین اثر بگذارد. اگر دین را در جایگاهی فراتر از اخلاق بنشانیم و آن را به سنگِ عقل و دانش نپیماییم، چیزی از آن جز ریاکاری و ظاهرگرایی باقي نخواهد ماند.”

با اين تعريفِ كانت، برچسب هايي اعم از “زودگذر”، “پَست” يا حتي “مقدس” كه معمولا از سوي دينداران بر لذت هاي فطري زندگي الصاق مي شوند، همگي باطل هستند. از آن رو كه دين امري فرا-اخلاق نيست، دين و ديندار مجاز به برچسب زنيِ اخلاقي بر لذت هاي انساني نيستند.
حتي از ديدگاهِ روانكاوي اين برچسب زني هاي گسترده، بيشتر نوعي مكانيزمِ دفاعي براي افرادي است كه به هر دليلِ اعتقادي يا غيراعتقادي از اين لذت ها بي بهره هستند و با اين عمل قصد دارند از اضطرابِ هدر رفتنِ عمري_كه حقيقتا زودگذر است_در امان باشند.

حتي دست يابي به قدرتِ تفكيكِ “رذيلت” از “لذت” و درك اين موضوع كه عملي مثل “تجاوز” با “لذت هاي انساني” بيگانه است نيز نياز چنداني به نداي دين ندارد.

همانطور كه در “فلسفه جوانگ زه” مي خوانيم كه “دين” گاهي تلاشي براي شرح عمده بديهيات از زباني غير ذاتي و كاناليزه كردن تمام امور است، اين در حالي است كه ذات آدمي_به عنوان مثال نيكي به پدر و مادر را به عنوان امري نيك و بديهي مي داند_و در “تمام امور” نيازي به تذكر در قالبِ صداي دين ندارد.

اما چرا اديان از جايگاهِ الهياتيِ خويش تبديل به مُشتي براي در اختيار گرفتن تمام امورِ آدمي شده اند؟
بي شك پاسخ را بايد از خودِ پيشوايانِ ديني دريافت كرد.

منبع: پی.او.وی