ادبیات و شعر چیست؟

درودو سپاس بزرگوار
کاری با ارزش را صورت داده اید و ای کاش این مقاله بیشتر از زبان متاخرین صحبت میکرد و بحث های امروزی را در این مورد مطرح می کرد . تا کی باید هنوز از ارسطو و افلاطون و
اسطوره های پیشین بگوییم ؟
مگر تاریخ متوقف شده است . ما این همه شاعر و ادیب و استاد دانشگاه و منتقد ادبی و متخصص ادبیات وآگاه و تحصیل کرده و صاحب اندیشه و فکر داریم و از همه آنها غافل شده ایم . کاش نکته نظر های اساتید ادبیات که در بین آنها شاعر هم کم نیستتند بحثی به میان آید
گرچه در این سایت متاسفانه افراد معدودی هستند که از
اینگونه کارها استقبال می کنند و اگر به خوانندگان مطالبی که به عنوان نقد اشعار و یا مقالات ادبی می پردازند را بشماریم حتی به تعداد انگشتان دست هم نمیرسند که باید برایش راهکاری
اندیشید
برایتان بهترین هارا ارزو دارم
🙏🙏🙏🙏🙏🙏👏👏👏👏👏🙏🙏🙏🙏🙏

سلام و درود
ابتدا لازم می دانم از شما بابت این مطلب عالی و ارزشمند تشکر کنم.
دوم اینکه ارادت خاص بنده نسبت به استاد جمعی باعث شد به مطالب دوستان سری زده و آنان را بخوانم و اگر لازم شد و دانشی در چنته باشد نظرم را بیان می کنم.
در این مقاله دقیقا آیات الهی قرآن کریم را می توان در سخنان بزرگان و دانشمندان قدیم ملاحظه کرد.
به عنوان مثال افلاطون از خطر شاعران می گوید و این که کار آنها فاسد کردن جوانان است.
و ارسطو شعر را عبارت از ایجاد و ساختن می داند و برای شاعر و آثار او ارزش قایل است.
خداوند در قرآن کریم برای شاعران خوب ارزش قائل شده است و شاعرانی که به باطل گرویده اند را رد می کند.
در سوره شعراء آيات صريحي درباره شاعران آمده است؛ در آيات 224-227 اين سوره آمده است: «وَ الشُّعَراءُ یَتَّبِعُهُمُ الْغاوُونَ * أَ لَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِی کُلِّ وادٍ یَهِیمُونَ * وَ أَنَّهُمْ یَقُولُونَ ما لا یَفْعَلُونَ * إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ وَ ذَکَرُوا اللهَ کَثِیراً وَ انْتَصَرُوا مِنْ بَعْدِ ما ظُلِمُوا وَ سَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُونَ»؛ ((پیامبر اسلام شاعر نیست)؛ شاعران کسانى هستند که گمراهان از آنان پیروى مى کنند* آیا ندیدى آنها در هر وادى سرگردانند؟ * و سخنانى مى گویند که (به آنها) عمل نمى کنند؟!* مگر کسانى (از آنها) که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام دادند و خدا را بسیار یاد کردند، و به هنگامى که مورد ستم واقع شدند به دفاع از خویشتن (و مؤمنان) بر مى خاستند؛ (و از اشعارشان در این راه کمک گرفتند) و کسانى که ستم کردند بزودى خواهند دانست که به کدامین جایگاه باز مى گردند!).
لازم است توجّه شود كه در اين آيات، آیه: «إِلاَّ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَذَکَرُواْ اللَّهَ کَثِیراً وَانتَصَرُواْ مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُواْ»(1)، به شعرائى نظر دارد که براى رشد و شکوفائى اسلام و مبارزه با کفر و شرک شعر مى سرودند، آنها صریحاً از آیه «وَالشُّعَرَآءُ یَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ»(2) استثنا شده اند.
هنگامى که این آیه[«وَالشُّعَرَآءُ یَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ»] نازل شد، گروهى از شعرا گریه کنان به حضور پیامبر آمده عرض کردند: ما شاعریم و خداوند درباره ما این آیه را نازل کرده است. در این هنگام پیامبر(صلى الله علیه وآله) این آیه را تلاوت کرد و فرمود: «إِلاَّ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَات»؛ (مگر کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام مى دهند) شما هستید، و «وَذَکَرُواْ اللَّهَ کَثِیرًا»؛ (و خدا را بسیار یاد مى کنند) شما هستید، و «وَانتَصَرُواْ مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُواْ»؛ (و به هنگامى که مورد ستم واقع مى شوند به دفاع از خویشتن برمى خیزند)(3) شما هستید (یعنى مصداق این فقرات آیه، شما شاعران هستید).
و در «تفسیر عیّاشى»(4) از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است: «هم قومٌ تعلّموا وتفقّهوا بغیر علم، فضلّوا وأضلّوا»؛ (منظور از شعراى گمراه، گروهى هستند که بدون علم [و بر پايه جهل]، تعلّم و تفقّه کرده اند؛ از این رو گمراه شده و گمراه کننده(ضالّ و مضلّ) هستند).
بنابراین آیه در مقام بى ارزش کردن مطلقِ شعر نیست، بلکه شعر باطل و پوچ را از درجه اعتبار ساقط مى داند. و از طریق شیعه و اهل سنّت از پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) نقل شده است: «إنَّ من الشعر لَحکمةً وإنَّ من البیان لَسحراً»(5)؛ (برخى از اشعار حکمت، و برخى از بیان ها سحر است).
آنچه در بالا گفته شد شاعر از منظر اسلام بود و بنده به آیات الهی در خصوص شاعر بیشتر توجه دارم تا احادیث چون معتقدم بسیاری از احادیث جعلی ست.
با توجه به آنچه که در کلام الهی در خصوص شاعران دیده می شود و نظر بزرگان و دانشمندان قدیم و جدید بنده بنا به تجربه های فراوان شعر خوب که به جوششی معروف است را سخن “جان” و یا پیر درون می دانم.
فردوسی، حافظ و مولانا تاکید می کنم بر این سه تن آنان شاعرانی هستند که سخنگوی پیر درون و یا جان بوده اند و بارها در این سایت و دیگرسایت ها درباره “جان” در حد وسع دانش و دانسته های خود مطالبی گفته ام.
وقتی ظلمی صورت می گیرد شاعرانی که دارای جانی قوی هستند اشعاری می سرایند که حقیقت محض است و این گونه شعرا شعر های شان چه در باب مبارزه با ظلم و چه مباحث عرفانی همانند آیات الهی ارزشمند است و تاریخ اینگونه شعر را تشخیص و چون نگینی گرانبها در انگشتری خود جای میدهد.
چرا حضرت حافظ بر جسته ترین شاعر در جهان شناخته شده است؟
شعر حافظ دو ویژگی خاص دارد اول ضد ظلم و ستمگری ست و دوم مباحث دقیق عرفانی را بیان می کند:
دور فلکی یکسره بر مَنهَج عدل است
خوش باش که ظالم نَبرد بار به منزل
در باب ریا و افشاگری سالوسان
واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می کنند
چون به خلوت می روند، آن کار دیگر می کنند
و از بعد عرفانی:
دلا معا‌ش چنان کن که گر بلغزد پای
فرشته ات به دو دست دعا نگهدارد
بنده سه نمونه از اشعار حضرت حافظ را بعنوان شاهد مثال آوردم و فردوسی نیز چنین بوده است مبارزه با ظلم و حکمت در اشعار وی به زیبایی مشهود است ، حضرت مولانا هم اینگونه است.
ایرج میرزا اشعاری دارد که هرگز به خاطر آن ها نخواهد مُرد و زنده ی همیشه ی تاریخ خواهد بود و البته اشعاری هم دارد که نادان را منحرف و دانا را به سوی تعالی بودن رهنمون می سازد.
حیدر یغما شاعر خشتمال نیشابوری تنها شاعری ست که به آنجه سروده عمل کرده است و بنده با قاطعیت این مطلب را بیان می کنم چون هفت سال نفس به نفس با ایشان بوده ام ایشان سروده است :
من برای نان به یزدان هم نمی آرم سجود
این من و این پینه های دست من برهان من
که متاسفانه ناشر پس از مرگ آن استاد احتمالا بنا به دستورات پشت پرده و یا عقیده شخصی خود به امانت خیانت کرده و بیت را تغییر داده است :
من برای نان به یزدان هم نمی آرم نیاز
این من و این پینه های دست من برهان من
به عقیده بنده شاعران خوب و ضد ظلم و به عبارتی بهتر شاعرانی که با پیر درون خود در ارتباط هستند شانه به شانه پیامبران و معلمان اخلاق در حرکت هستند.
شعر آنان روشنایی بخش دل های پاک و باعث تغییرات اساسی در آداب و رفتار جوامع بشری ست.
در پناه خدا🌱🙏🌹🌱