مُلّا نُقَطِی

مقدّمه‌ی نخست:

مُلّا نُقَطی: نقط، به ضمّ اول و فتح دوم، جمع نقطه است و مُلّا نُقَطی در استعمال فارسی زبانان در وصف کسی گفته می شده «که فقط از عهده خواندن متنی که کلمات آن نقطه دار بوده است بر می‌آمده و لذا بر کاتبانی که نقطه ها را از قلم می انداخته‌اند ایراد می‌گرفته است»، سپس توسعا کسی را می‌گویند «که به ظاهر کلام بیش از اندازه اهمیت می دهد و چه بسا که از معنای آن غافل می‌ماند».
بگذریم از اینکه گاه از این اصطلاح به غلط تعبیر به [[ملا لُغَطی]] می‌شود!!!

مقدّمه‌ی دوّم:

حَفِظتَ شَیئاً وَ غَابت عَنکَ أشیـَاءُ
آورده اند که ابونواس در شراب خواری افراط می کرد. روزی نظّام، فیلسوف و معتزلی معروف و استاد جاحظ که ادیب توانایی هم بود، به ابونواس توصیه کرد که دست از شراب بردارد. ابونواس در پاسخ نظّام، قصیده ای در مدح شراب و ذمّ فلسفه سرود، که به ویژه این بیت آن مشهور است:
فَقُــل لِمَن یَدَّعِــی فِی العِلمِ فَلسَـفَهً
حَفِظتَ شَیئاً وَ غَابت عَنکَ أشیـَاءُ
یعنی: به کسی که ادّعای دانایی در علم و فلسفه می کند بگو که چیزی مختصر حفظ کرده ای در حالی که چیزهای فراوانی از تو پنهان مانده است !!!

ذی‌المقدّمه:

نقدی بر اثر بزرگواری نوشته می‌شود و در آن نقد ایرادات وزنی و غیر وزنیِ اثر او از قبیل ضعف تالیف و حشو و گریز از قواعد دستوری زبان و …… گوشزد می‌گردد بی آن که به خوبی‌ها و محاسنِ اثر او 《البته اگر خوبی‌ها و محاسنی در اثر او وجود داشته باشد》

آن بزرگوار به هر دلیلی نقد را نپذیرفته و  منتقد را به عبارات پارادوکسیکال و تناقض آمیزِ《اظهار فضلِ نادرست 》توصیف می‌کند. و استناد می‌کند به کتاب نقد ادبی از دکتر  زرّین کوب که در آن گفته شده‌است که نقد یعنی 《تشخیص سره از ناسره》
به این بزرگوار باید گفت:
اوّلا:
جناب دکتر زرّین کوب همان کسی است که کتاب دو قرن سکوت را نوشت و وقتی بر آن ایراداتی از سوی محققین گرفته شد  من جمله از سوی استاد شهید مطهّری در چاپ بعدی همان کتاب مطالب اشتباهی را که در چاپ نخست نوشته شده بود پس گرفت و بر اشتباه بودن آنها صحّه گذاشت. و همین امر دلیل بسیار محکمی برای هر انسان دارای عقل سلیمی‌است که هر چه هر کس در هر کتابی نوشت معلوم نیست که صد در صد درست باشد!!!
ثانیا:
دکتر زرین کوب این تواضع، انصاف و جوانمردی  و حق‌گرایی را داشت که وقتی محقّقینی بر کتاب او ایرادی وارد کردند و تشخیص داد که این ایرادات بر حق است بی هیچ اصطکاکی و بی آنکه منتقدین خود را به[[ اظهار فضل نادرست]] متهم کند اشتباهات خود را پذیرفت و در صدد اصلاح آنها بر آمد  و این ادب و متانت را داشت که  از همه‌ی کسانی که بر کتاب او ایراد گرفته بودند تشکّر کند. ولی شما دوست عزیز و بزرگوار آیا این خصال نیکوی آن بزرگمرد را در خود می‌بینی؟ و این چنین خصال نیکویی را بکار بسته‌ای؟
ثالثا:
آیا مطلبی را که مُلّا نُقَطانه از کتاب نقد ادبی دکتر زرّین کوب  از حفظ کرده‌ای درست فهمیده‌ای؟ یا به قول ابو نواس[[حَفِظتَ شَیئاً وَ غَابت عَنکَ أشیـَاءُ]]
شما وقتی یکی دو کیلو عدس یا لوبیا از مغازه می‌خرید و به منزل می‌آورید و می‌خواهید با همکاری خانمتان آنها را پاک کنید و سره‌ها و ناسره‌هایش را جدا کنید چه می‌کنید؟
جز این است که آن دو کیلو عدس یا لوبیا را توی یک مجمع بزرگ خالی می‌کنید و فقط ریگ‌ها و آشغال‌هایش را می‌چینید و دور می‌ریزید ؟
یا نه شیرین عقلی به خرج داده و به خانمتان می‌گویید تو یکی یکی عدس‌ها را یا لوبیاها را  جدا کن و داخل ظرفی بریز و من هم یکی یکی ریگ و آشغالهایش را جدا می‌کنم  و داخل سطل آشغال می‌ریزم!!! تا سره‌ها از ناسره‌‌ها جدا شود؟!!!!!!
آیا نباید بر دستان حضرت سعدی بوسه زد که گفته‌است:
فهم سخن گر نکند مستمع
قُوّتِ طبع از متکلّم نجوی

فُسحَتِ میدانِ ارادت بیار
تا بزند مردِ سخنگوی، گوی

رابعا:
با این توضیحات به فرض اینکه دکتر زرّین کوب یا هر کس دیگری گفته باشد : {{نقد یعنی جدا کردن سره از ناسره}}
آیا این تعبیر در تعریف نقد صحیح‌تر است یا اینکه گفته شود {{نقد یعنی جدا کردن ناسره از سره}}؟
دیده‌اید گاهی اوقات می‌خواهید کاری انجام دهید مثلا ناخن‌هایتان را بردارید یا سفر بروید بزرگتری شما را نهی می کند که مثلا الان ناخن‌هایت را برندار یا الان به سفر نرو.
می پرسید چرا؟ می‌گوید امروز چهارشنبه است و برای این کار خوب نیست!!!!
می‌گویید چرا چهارشنبه برای این‌کار خوب نیست؟
در پاسخ می گوید: {{ کتابی است}} منظورش این است که در کتاب‌ها نوشته اند.
البته شنیدن اینچنین استدلال بند تنبانی‌‌ای از افرادی که سواد چندانی ندارند هیچ جای شگفتی نیست.
اما باید جدّا خون گریست وقتی چنین استدلال‌های بند تنبانی‌ای را از زبان کسانی بشنویم که مدارج عالی تحصیلی را طی کرده‌اند.