شناسه هایی در غزلی از مولانا بیدل

1. ز چـــاک سینـــه آهـــی می نویســـم   
2.    کتـــانـم، حـــرف مــاهی می نویســم
    
3. محبّـــت نــامـــه پـــرداز است امــــروز  
4.   شــرار بـــرگ کــاهی مینــــویســـم
    
5. ســـرا پــا دردم، از مطلـــب مپــرسیـد                    
6.   بــه مکتــــوب آه آهی می نـــویســـم
    
7. بـــه رنگ ســایـه مشق دیگـرم نیست      
8.     همیــن روز سیـــاهی می نـــویسـم
    
9. غبـــــار انتـظــــار کیــست اشکــــم         
10.   کـه هـر سـطری بـه راهی می نویسم
     
11. ســـواد نقطــــۀ مــــوهــــومِ روشـن                      
12.     بـــه تحقیـق اشتبـاهی می نــویســم
     
13. رســـایی نیست سطـــــر رشتـه عجـز                      
14.   ز بس خــاکـــم، گـیــاهی می نویسـم
     
15. گنـــــاه دیــگــــر اظهـــــار تحیـّــــــر                     
16.    اگـــــر عــــذر گنـــاهـی می نویســــم
     
17. نیـــــاز ، آیینـــــۀ اســــرار نـــاز است                     
18.    شکستـــم ، کجـکلاهی می نویســــم
     
19. هجــوم لغـزش هوش است،خط نیست              
20.  بــه رغـــم جــاده راهـی می نویســــم
     
21. دوعالـــم،نسخـــۀ حیـــرت سواد است                  
22.      بــه هـــر صــورت نـگاهی می نویســم
     
23. زدل نقش امیـــدی جلــوه گــــر نیست                    
24.      بــــر ایــن آیینـــه آهی مــی نویســـم
     
25. چو صبحم صفحه بی نقش است بیدل             
26.    شکست رنـگ گـاهی می نــــویســـم

شناسه های خوشنویسی :
زچـــاک سینـــه آهـــی می نویســـم
کتـــانـم، حـــرف مــاهی می نویســم
چاک سینه   = چاک قلم = شناسه ی نوشتن
کتان  = صفحه = شناسه ی نوشتن + حرف ماه = شناسه ی  نوشتن
محبّـــت نــامـــه پـــرداز است امــــروز
شــرار بـــرگ کــاهی می نــــویســـم
نامه پرداز = شناسه ی نوشتن = شرارشناسه ی نوشتن به دلیل دودی که از شرار بلند می شود و دوده ی مرکب سنتی= برگ کاهی = صفحه=  شناسه ی نوشتن ) “ترسم که قلم شعله کشد صفحه بسوزد “
ســـرا پــا دردم، از مطلـــب مپــرسیـد
بــه مکتــــوب آه آهی می نـــویســـم
مطلب= شناسه ی نوشتن  مکتوب = شناسه ی نوشتن
بـــه رنگ ســایـه مشق دیگـرم نیست
همیــن روز سیـــاهی می نـــویسـم
سایه مشق = شناسه ی نوشتن اصطلاحی در خوشنویسی – سیاهی = شناسه ی نوشتن
غبـــــار انتـظــــار کیــست اشکــــم
کـه هـر سـطری بـه راهی می نویسم
غبار= شناسه ی نوشتن  نام خطی است در خوشنویسی  خط غبارخط کتابت خط سرفصلی خط مشقی خط کتیبه و..=
هر سطری = شناسه ی نوشتن
ســـواد نقطــــۀ مــــوهــــومِ روشـن
بـــه تحقیـق اشتبـاهی می نــویســم
نقطه =  شناسه نوشتن // در خوشنویسی فاصله های اجتناب ناپذیری که زیرو روی برخی از حروف ایجاد می شود را  با یک نقطه اضافه پر می کنند مثلا زیر ) ی  (  چسبان اول که دونقطه نیاز دارد سه نقطه می گذارند و زیر یای اخر که نیاز به نقطه ندارد گاهی دو نقطه یا یک نقطه می گذارند  تمام فاصله ی بین  حروف با یک نقطه  وکشیده ها روی خط کرسی با نقطه اندازه گیری می شود مثلا طول کشیده ی )ب ) منفصل کوچک 4 الی 5 نقطه )ب ) منفصل بزرگ 9 الی 11نقطه
رســـایی نیست سطـــــر رشتـه عجـز
ز بس خــاکـــم، گـیــاهی می نویسـم
سطر = شناسه ی نوشتن گیاه = سبزه خط = شناسه ی نوشتن = بیت :
” سبزه ی خط تو دیدیم و …
گنـــــاه دیــگــــر اظهـــــار تحیـّــــــر
اگـــــر عــــذر گنـــاهـی می نویســــم
در این بیت شناسه ی نوشتن چنانکه مورد نظر حقیر است وجود ندارد و فقط نوشتن از مضمون در ردیف وجود دارد
نیـــــاز ، آیینـــــۀ اســــرار نـــاز است
شکستـــم ، کجـکلاهی می نویســــم
شکستم  = قلم شکسته  با توجه به چاک سینه = قلم در مطلع =  خط شکسته = شناسه ی نوشتن  
کج کلا = شناسه نوشتن = در خوشنویسی بر روی آی کلا دار قرار می گیرد همچنین نشانه ی مد حرف در خط
هجــوم لغـزش هوش است،خط نیست
بــه رغـــم جــاده راهـی می نویســــم
لغزش = شناسه ی نوشتن / طرز لغزش قلم خوشنویسی از رموز خوشنویسی است به تندی لغزندان قلم یا به کندی لغزندان و حد متوسطی از لغزش به طوری که در کشیده ها صدای لغزش قلم محسوس است
خط= شناسه ی نوشتن 
دوعالـــم،نسخـــۀ حیـــرت سواد است
بــه هـــر صــورت نـگاهی می نویســم
نسخه = شناسه ی نوشتن  سواد = سیاهی= شناسه ی نوشتن
زدل نقش امیـــدی جلــوه گــــر نیست
بــــر ایــن آیینـــه آهی مــی نویســـم
نقش = شناسه ی نوشتن = خط نقاشی = تذهیب
چو صبحم صفحه بی نقش است بیدل
شکست رنـگ گـاهی می نــــویســـم
صفحه = شناسه ی نوشتن نقش = شناسه نوشتن رنگ = زعفرانی= شناسه ی نوشتن

1392/5/27وب سایت ادبی پارسی زبانان انجمن ادبی بیدل در ساعت : 22:1:40

محمد یزدانی جندقی این مطلب چندی پیش 2015 و آن طرف ها بدون ذکر نام از این حقیر در فیسبوک ضمن آپ ترانه ای توسط علاقمندان به موسیقی بسیار زیبای مجلسی افغان انتشار یافته است البته مطلب پی نوشت من ذوقی است واز نظر فنی چندان محل اعتنا نیست اما هر چه که هست این را من نوشته ام خوب است دوستان خوش ذوق ما در اینگونه موارد رسم امانت داری را به جای آورند یزدانی جندقی محمد