رنج حلاج

سلام
فکر کنم یک اشتباه مکرر در برداشتهای شاعران از شعر سپید وجود دارد که لازم شد ، اینجا بحث کنم : آقاجان ، خانم جان : شعر سپید ، مقطع نویسی متون ساده نیست .

۱- اولین تفاوت متن و شعر ، منطق شاعرانه است که البته در درس های دهگانه توضیح داده ام . یعنی در شعر می شود ، با هلال ماه الاکلنگ بازی کرد و در چشمه ی خورشید تعمید شد .

۲- دومین خصیصه ی شعر سپید ، انحنای زمان و مکان است . یعنی همزمان می توان در پنج هزار سال پیش در غاری همراه با انسان های غارنشین اعتکاف نمود و از همان جا هم سفارش پیتزا داد که با پیک موتوری بیاید . همزمان که بر دیوار چین پشتک وارو می زنی ، می توانی در پرسپولیس آواز بخونی

۳- سومین ویژگی شعر استعاره است . حرف مستقیم زدن باعث افت شعریت می شود . به جای اینکه به یک نفر بگویی : ” مادر به خطا ” ، بگو : ” و مادرت که میزبان زنبورهای فاسق بود ” ( از این واضح تر ؟؟؟ ) . البته میان ارکان پیدا و پنهان تشبیه باید قرابتی باشد و کلیدی که مخاطب بتواند ، تفسیری از استعاره ی شما پیدا کند .

۴- آهنگینی : شعر دارای آهنگ است و شعر بدون آهنگ به هر روی یک پله عقب تر است . عروض و قافیه برای شعر کلاسیک واجب است ، اما جناس و مراعات نظیر و واج آرایی هم بی ارزش نیست . در شعر سپید که وزن و قافیه تشریف ندارند ، رسالت این آرایه ها بیشتر خواهد بود .

۵- حفظ ارتباط عمودی و خطی : شما می توانید بارها از متن شعر فرار کنید ، اما باید به آن دوباره برگردید . اول و آخر باید در یک ریل باشید . همچنین کلمات در شعر شما باید از همدیگر حمایت کنند . مثلا یکی از دوستهایم نوشته بود : به تاریکی فکر بیا ” . برایش نوشتم : ” بنویس به تاریکی فکرم بتاب ” . یا فانوسی ، ستاره ای ، خورشیدی ، لامپ صد واتی را مخاطب قرار بده . که با تاریکی مرتبط باشند . ( حالا هر نوع ارتباطی )

۵- موضوعیت و محتوای شعر ، اگرچه شاعر را ارزشمند یا بی ارزش می کند ، اما باعث ترفیع شعر نمی شود . شما می توانید یک انقلابی معترض باشید . یا یک لمپن زن باره . این بحث شاعر است نه شعر . و شعرها از نظر زیباشناختی باید جدای از محتوای آن ها بررسی شوند . بنابراین اگر در خیزش مهسایی با ما هستید ، دمت گرم ! اما ضعف شعرت را نمی توانی با آن بپوشانی . یا اگر از کمر به پایین فکر می کنی ، متاسفم نمی توانم با شما رفیق شوم . ولی زیبایی شعرت را نمی توانم انکار کنم . لطفا در نقدهایتان جناحی نباشید . اینجا هرکس می تواند آنچه مرام اوست ، بسراید . اما جنگ جناحی روی کامنت های نقد شعر نباید اثر بگذارد .

نظر شخصی مانا البته این است که چه زیباتر اگر شاعری زبان زمانه اش باشد . و شجاع و شریف بماند و جانب آبروی ادب و حکمت را نگهدارد . جدای از اینها شعر را در کلاس درس نمی توان یاد گرفت و امری ذاتی ست . اما چنانچه نهادی شاعرانه دارید ، خواندن حرفها و شعرهای دیگران بی تاثیر نخواهد بود . شعر را اتفاقی جوششی می دانم که یهویی و ناگهان عارض می شود . اما کوشش هم در ویرایش آن لازم است . و موهای زائد شعر را پس از سرایش می توانی یکی یکی پیدا کنی و یا خط لب و چشمش را پر رنگ تر نمایی . حتا طولانی ترین شعرهای مانا ( از نای ناصری ) و ( ترانه ی توحید ) که هرکدام سه کیلومتر طول دارند ، در کمتر از چند ساعت کار برده اند . و از طرفی دوستانی دارم که سه ماه روی یک شعر کوتاه کار می کنند و برخی از ایشان شعرهایشان هم دوست داشتنی ست . در بین شاعرانی که شعر سپید می نوشتند ، پژمان بدری ، سمیه جلالی ، و مجید قلیچ خانی را یک سر و گردن بالاتر می دانستم . همچنین موسا ظهوری آرام و همان بزرگواری که ” پاهایش را از خزر تا خلیج روی نقشه جغرافی پهن کرده بود ” ( و اسمش یادم نیست ) شاعران خوب باز هم داریم در این زمینه . منتها من پنج انتخاب اولم را گفتم . و البته قلم سلمان را وقتی سپید می نویسد ، نمی توان بی التفات از کنارش رد شد .

شعر بالا هم یک شعر ” رفیق محور ” است . و بر وزن و مرام ” زنی با این تفاوت ” سروده شده . انتخاب موضوع رفیق اگرچه برداشتهای چپی از شعر را ممکن می سازد ، اما نیت شاعر این نبوده . به کلمات ( اعتدال ، مدیترانه ، زیتون و هوا ) نگاه کنید . منظورم از ارتباط خطی را خواهید فهمید . عکس پروفایل مربوط به خرداد ۱۴۰۱ در آلاچیق ترکمنی ست در شهر کوچک گمیشان . در همان آلاچیق هم طولانی ترین شعر مانا ( از نای ناصری ) سروده شده . بنده هستم با آقای مجید قلیچ خانی که انشالله تنش سالم باشد ( عقلش را زیاد مطمئن نیستم 😅 )
همچنین از ” سحر فهامی ” عزیزم هم بابت دکلمه ی آرام و فروتن شان متشکرم . امید که این خوبی بی چشمداشت را جبران کنم .

درودها نثارتان استادبزرگوار و خوش قریحه جناب مانای عزیز
چون همیشه فوق‌العاده و بینظیر سروده‌اید…
و در این شکی نیست که مادرزاد ذهنی شاعر دارید
دستمریزاد
من همیشه از خواندن اشعار دلچسب شما سر ذوق میایم
و بسیار لذت میبرم از ذهنی چنین آگاه چنین دانا چنین پراحساس و گاهی چنان جنگجو و راسخ که نشان‌ از تسلط وافر شما بر هر موضوعی‌ می‌دهد
چه عاشقانه چه حماسی، انقلابی و سیاسی
امیدوارم همچنان بنویسید و ما به خود ببالیم که دنبال کننده آثار برجسته و زیبای شاعری ارزشمند و به روز چون شما هستیم…
و در ضمن مبارک جناب دوست آقای قلیچ‌خانی این شعر سراسر زیبایی
و ممنونم از عزیزدلم سحربانو که با صدای دلنشین و گرمشان اثرگذاری این شعر ناب را دوچندان کرده‌اند…نفستان گرم بهترین❤

و سپاسگزارم پیرامون نقدی که نوشته‌اید و نکات آموزنده‌ای که فرموده‌اید
که لازمه‌ی شعر گفتن است هر کدام از موارد…
ولی خب بگذارید من هم گاهی ساز مخالف بزنم 😄
اینکه چون من شاعری را می‌پسندم و بقیه را نپسندیده‌ام پس قلم بدی دارند یا چنین سوتفاهم و سوبرداشتی را به وحود بیاورد به نظرم کاملا اشتباه‌ است…
گاهی به چشم دیده و خوانده‌ایم که زیر شعری اساتید به‌به چه‌چه میکنند که عجب شعری‌ست ولی همان دم مخاطبی می‌آید و میگوید من هیچی از این شعر نفهمیدم…پس باید چه کرد نظر اساتید را زیرسوال برد یا نظر فردی عام را…
پس لزوما نمیشود با توجه به سلیقه‌ی فردی شعری را ارزیابی کرد
شعر را خوانندگان به تاویل می‌برند گاهی یک عاشق گاهی یک مبارز هر کدام از دید خودشان و عاقبت شعری ماندگار میشود که هر دو سلیقه را درگیر کند
گاهی عده‌ای شعری روان و ساده را می‌پسندد و گاهی عده‌ای شعری چنان سنگین که ذهنشان را به چالش بکشد…
البته همیشه همین بوده و هست جناب شاملو حافظ رو شاعر نمی‌دانستند و خیلی از اساتید جناب شاملو را فقط مترجم خوبی میدانستند نه شاعر خوبی که به نظر من هر دو در سبک خودشان و روزگار خودشان اعجوبه‌‌هایی بوده‌اند…
عده‌ای اصلا بحز شعر کلاسیک را شعر نمی‌دانند و عده‌ای در این زمانه میگویند فقط شعر سپید
گاهی عده‌ای در زمانه‌ی ما ترجمه پذیری و شناخت بعضی از کلمات خاص را که نیاز به آمادگی قبلی از شاهنامه و کتاب‌های مذهبی را دارد ضعف اثر می‌دانند
و عده‌ای دیگر که خود از همین قشر هستم نشان از سیطره‌ی شاعر بر ادبیات غنی و فراموش شده‌ای که با نبوغ شاعر به این دوران آمده است میدانم که شما خود چنین هستید…
پس به تعداد انسان‌ها بر کره خاکی سلیقه وجود دارد که نمیشود گفت که کدام سلیقه بهتراست کدام بدتر…فقط میتوان گفت پشت هر کلماتی ذهنی هست و نگاهی که شاید یکی بپسندد یکی نپسندد
من‌همیشه ساکتم و گاهی فقط برداشت شخصی خودم را پیرامون شعر می‌گویم در همین حد تا جایی که می‌دانم نه بیشترکه خود همیشه در حال یادگیری هستم
و نظر استاد عزیزم جناب راهی پیرامون سوالی که کردم پیرامون شعر و متن ادبی را با اجازه از جناب مانای عزیز و گرانقدر در این صفحه می‌گذارم که دوستداران بیشماری دارد..
ابتدا در مورد پرسش شما در باب متن ادبی باید بگویم هر متنی که همراه با آرایه‌های ادبی لفظی و معنایی باشد متنی ادبی است حال این متن ادبی می‌تواند شعر باشد و هم می‌تواند شعر نباشد ماهیت شعری متن، شاخص‌های دیگری دارد که هیچ ارتباطی با زبان متن و ادبی و غیر ادبی بودن متن ندارد ماهیتی که در خیال شاعر قبل از زبان(گفتار) اتفاق می‌افتد و آن خلق فضایی است مشابه فضای احساس شاعر که شاعر آن را در مخیله می‌آفریند و قبل از روایت آن، آن را می‌بیند حال شاعر می‌تواند این فضا را ادیبانه یا غیر ادبی روایت کند هر دو روایت شعر است حتی غیر ادبی آن هم و ادبی بودن متن هم تنها یک تصنع و زیبایی متن نیست بلکه آرایه‌های ادبی هم لوازم روایت هستند که شاعر به کمک آن‌ها متن خود را اجرایی و دیداری می‌کند مثلاً عشق یک مفهوم است که دیدنی و ملموس نیست شاعر این مفهوم را با ترکیب «آتش عشق» بیان می‌کند تا ملموس شود که عشق چون آتش است البته گاهی شاعر نیازی به آرایه‌ها ندارد و فضای خیال خود را بسیار ساده و غیر ادبی روایت می‌کند که ایرادی ندارد ماهیت هنری شعر مهم است که همان فضای خیال شاعر است که فضایی استعاری است و خواننده می‌تواند آن را به تأویل برده و به احساس و اندیشه‌ای که دوست دارد برسد در حقیقت فضای خیال شاعر آیینه‌ای است که خواننده خویش را در آن می‌بیند این آیینه هرچه شفاف تر باشد بهتر است و شفافیت آن هم بستگی دارد به نحوه‌ی روایت آن که گاهی لازم است ادبی باشد و همیشه لازم نیست. آثار نیما معمولاً ادبی نیست اما ماهیت هنریش در اوج است
سلامت باشید و برقرار 🙏🌷🌹🌹 🌹

سلام و عرض ادب مانای عزیز
خوشحالم نخستین خواننده‌ی این سروده‌ی ظریف و زیبا هستم. حال و هوای این شعر و صمیمیت توام با صلابتش را بسیار دوست داشتم. باز هم بارزترین ویژگی شعر مانا که همان همراهی با اسطوره‌هاست جلب توجه می‌کند. بدون اغراق یکی از ارزشمندترین‌هایی بود که تاکنون از قلمتان خوانده‌ام. درود بر شما.
فقط در جمله‌ی «آن‌گاه یه نجوا گفت» انگار «به» ناخواسته «یه» تایپ شده است.
زنده باشید و در اوج🌸🌺🌸🌺

مهرداد جان برادر همدردم
این شعرت تا مغز استخوانم رسوخ کرد و آنرا درعین حالی که چندان معنایش رادرک نکردم اما بی تعارف یکی از زیباترین شعرهای سپیدی که تابحال خوانده ام یافتم .ماشاالله به این ذهن خلاق .ماشاالله به این همه احساس ناب واین قلم که می‌رقصد معجزه میسازد .قلمت همیشه مرا مسحور میکند واین سروده ات بیش از دیگرسروده هایت به دلم نشست .فقط فکرکنم اونجا که گفتی به ریش مرم خندیده است منظورت مردم بوده و احتمالا اشتباه تایپی است

قلمت مانا ،⁦❣️⁩🌷🌹

آرزوی عزیز بابت شعرهای زیبایت ممنونم و البته گله مند هم هستم . چه اینکه فکر می کنم یک شعر کافی بود و اینکه دوست داشتم نظرت را جویا شوم در مورد شعر این صفحه

درود بر برادر ادیب و دوست گرمیم مانای بی مانند
زبان شعر و بیان و جورچین کلمات در اشعارت با وجود پختگی و زیبایی طبعی چنان خالصانه و پر احساس و بی غل و غش و جاری ست که خواننده را محصور و مسحور خود می کند و حسی پاک و دلنشین را القا و اندیشه ای رها و بسیار ناب در تمامی اثارت با دانش والای سرایشت که خود نشات گرفته از سخت کوشی و کنکاش شما در این زمینه است و این عرفان قلم سرچشمه ای از عرفان وجودی نور محور شخصیتی شماست که در این زمان اندک از اشنایی شما حس کرده ام
در باره هر جمله از شعر شما می توان صفحه ها نوشت و این پرواز که در خواننده القای معانی می کند بسیار ارزشمند است

در مورد نقدی که نوشته اید باید عرض کنم یک خواهش برادرانه دارم.ذهن تان را از این مسائل رها کنید.برداشت های متفاوت از یک مفهوم حتی برداشت غلط از یک مفهوم نشانه قدرت تاثیر کلمات بر خواننده است و این خود موجب افزایش ارزش اثر خواهد شد به عنوان مثال هر کس با شرایط و تفکر و برداشت خود اشعار حافظ را می خواند و با توجه به ذهن کنکاشگر انی خود در ان برهه و با حسی درونی که در ان زمان دارد ان را معنی می کند و یا وسیع تر بیان کنیم و از یک منبع بی معنوی که دور از قیاس باشد قران است که چندین صده است بر ان تفسیر می نویسند و هنوز رمز گشایی نشده و این نشانه ی عظمت قدرت کلمات و ضعف علم ماست در کشف رموز پنهان در واژه ها

سخن به درازا کشید و حرف ها تمام نا شدنی ست
قلم و بینش تان را دوست دارم
ارزوی تداوم و استحکام روز افزون این دوستی را دارم

🌺🌺🌺👏👏👏❤️🌺❤️🌺

سلام و ارادت‌ها آقا 🌷❤️✌️🙏🤝
مثل همیشه عالی بود و بی‌نظیر

سلام مانا جان
شعری ست نفیس
مانایی
همین مهر مانایی بر شعر بر مانایی اثر کفایت می کند
خدارا شکر اصلا حسود نیستم و برعکس حسود ها وقتی یک کار خوب از هنرمند و‌شاعری می بینم کیف می کنم و یقین دارم به برکت شعرهای زیبایت کم کم شعرهای من هم بهتر می شوند .
گاهی اوقات که بیشتر حدود ساعت یازده شب است به سایت می آیم تا شعرهایت را بخوانم‌ در خوانش این شعرهای پر محتواست که چیزی می توان آموخت .
در پناه خدا 🍃🌹👏👏👏👏👏👏👏👌🌹👏

راستی در این تصویر کدومش ماناست؟

سلام به مانا و یار همراهش مجیدووووووو
مثل همیشه حال و هوای باغچه سبز شعرت مارا معطر به عطر دوستی و مهربانی کرد و خوانش چندبار این شعر سیرابمان نکرد
همیشه برای هم ودر کنار هم‌بمانید و دوستیهایتان پابرجا و گوهر وجودتان مصون از تلخی و گزند روزگاران
🙏🙏
ولی خوشتیپ شدید هردوتاتون حداقل تو یکی کله کچلت رو استتار کردی😅

سلام مانای عزیز
خدا تو و گلاله را برای هم نگهدارد
که غریب اباد روزگار
برایتان مهد شور و شوق مهر باشد
♡♡♡

چگونه این دو قوی بی قرار
بر ساحل فراموشی ، آرام بگیرند؟
در خیال همه ی کلمات
هنوز هم مانا و گلاله با همند .

سلام
شعرتان زیباست
شاد باشید

سلام بر مهرداد مانا، مرد دانا و خوش قریحه …
درود بر شما و دستمریزاد…
👏👏👏👏🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

درودها

قلب وقلمت سبز

🥀🥀🥀🥀🌺

تقدیم به شما

درود بر شما
قلمتان نویسا 🌹🌹

درودها بر مهرداد مانای عزیز که همیشه زیبا می سرائی.
از سروده سپیدتان مثل همیشه لذت بردم.
بداهه ی تقدیمی:
لانه کردی به دل و جان یگانه جانا
شده اندر دل من شعر بلندت مانا
ز چه رو جا شده ای در دل من میدانی؟
بسکه شیرینی و هم شعر تو باشد خوانا
🌼🍎🍎💛🍎🍎🌼