اینک ابراهیم

سلام
توضیحی برای دوستانی که ممکن است با اصل داستان و اشاره های شعر غریب باشند :

۱- ابراهیم را بر منجنیق سوار کرده و به سمت آتش پرتاب کردند

۲- صحف : کتاب مقدس

۳- ابراهیم از فرات گذشت و به کنعان رفت . به همین جهت او را عابر می گفتند ( عبور کرده ) و آنچه به او و خانواده اش مربوط بود را عبری یا عبرانی می نامیدند ( گیرم از فرات افترا گذشتی و به کنعان کلامش پناه بردی )

۴- رقص شیوا : نوعی رقص در هندوستان که برای شیوا ( یکی از سه الهه ی هند ) اجرا می شود . در اینجا شیوا را به هر دو منظور استفاده کردم و معنای عادی واژه ی شیوا ( دلپذیر ) نیز اراده شده است

۵- عمران نام پدر موسا و از نسل ابراهیم است . به همین جهت برای ایشان کنیه ی ابوعمران را انتخاب کردم که با عمران به معنای آبادانی هم ایجاد جناس کند

۶- بلافاصله صنعت جناس تکرار شده و این بار در کلمه ی ” سودا ” که اولی به معنای هوس و نیت است و دومی به مفهوم سیاه . سنگ سودا = حجرالاسود

۷- در سال ۶۶ حجاج را به گلوله بستند و به همین جهت کعبه را مشهد شب بوها و مسلخ یاس ها نام نهادم . همینطور آل نسیان ( فرزندان فراموشی ) کنایتی به اولاد سعود است و هم طراز با آل سفیان

۸- دیوانگی در عرفان یک مقام است و اصطلاح خدای دیوانه در اینجا اگرچه به ظاهر نقد آزمون های خدا از ابراهیم است اما در واقع به معنای دیگری نیز هست و این ابهام و دوگانگی تعمدی ست برای درگیر شدن خواننده با شعر

۹- لب مطلب این است که شاعر به ابراهیم گفته هر کاری کردی انگار کوبیدن آب در هاون بود . چون بشر زحمات تو را نادیده گرفت و به راه دیگر رفت . اما نوع بیان آن می تواند استنتاج های دیگری را هم باعث شود که البته خاصیت کلام موهوم و مکنیه همین است ..

….

شعر اینک ابراهیم را همان چند روز اول با دخترم وطن که آن زمان تنها ۸ سال داشت دکلمه کردم . و یادمه چون موهاش فرفری بود هر زمان مادرش می خواست شانه کند از دستش فرار می کرد . آن موقع بهش گفتم اگر میخوای که شانه نکنیم برات این شعر را باهام بخوان ( در واقع این دکلمه یک نوع رشوه بود 😅😅😅 )

تفاوتهای دکلمه و متن شعر هم به خاطر حذف چند خط از شعر در زمان دکلمه بوده که عرف ما بر این است گاهی قسمتهایی از شعر را در دکلمه نمی آوریم . و هم به علت ویرایش هایی بوده که بعدا اعمال شده . به خصوص پورعمران که به ابوعمران تبدیل شد .

شعر برای من اگرچه اغلب طولانی رخ می دهد اما کاملا ناخواسته و جوششی ست و شاید سرودن آن به چند دقیقه هم نرسد . و بعدها که شعر از تنور درآمد ، ممکن است تغییرات کوچکی در آن ایجاد کنم . صنایع و آرایه هایی که می بینید به هیچ وجه کوششی نیستند و همان لحظه تایپ می شوند . و این را مدیون سالیان دراز انس با سعدی و حافظ و نظامی و عطار و فردوسی و مولوی و … می دانم .

اینک ابراهیم را با همه ی حواشی اش دوست دارم و به خصوص برداشتهای فراوانی که از آن شد . یکی نوشته بود انگار حج رفتی حجکم مقبول . و دیگری نوشته بود این شعر از زبان شیطان سروده شده … به هر حال شعر است و عالمی جدای از عالم آدمیزاد ..

در بین فامیل و طایفه ام بیشتر مرجع حل اختلاف و تصمیم گیریهای مهم هستم و یه جورایی کدخدا .. برای همین کمتر پیش می آید آنها را در جریان شعر قرار دهم . چون میان ما شاعر بودن از جذبه ی مرد می کاهد و او را جدی نمی گیرند . بنابراین دوستان مانا شمایید که قصور و عجوج او را به زبانی لطیف گوشزد می کنید و بر معایب بی شمارش چشم می پوشید و او را با همه ی نقصان و علت اش می پذیرید .
برای همین است که دوستتان دارم . حتا آنها که از آمدن به این صفحه می ترسند .

درودها بر مانای نازنین
♡♡♡
شعری زیبا خواندم
اما در خط پایان
چه کوبش نابی داشت
بر تاریخ ۹۶
انگار جانمایه کلام آوار شد
به همین سال
تاریخ را اینکونه باید سرود
افرین
♡♡♡

درودها بر مانای نازنین
♡♡♡
شعری زیبا خواندم
اما در خط پایان
چه کوبش نابی داشت
بر تاریخ ۹۶
انگار جانمایه کلام آوار شد
به همین سال
تاریخ را اینکونه باید سرود
افرین
♡♡♡

درود بر مانای عزیز و گرامی
اثری را رقم زدی که بزرگ ترین چالش بین دین و اخلاق است و این اتفاق رمز الود واقعا انسان را به خود فرو می برد که در این موقعیت سخت دین مقدم تر است یا اخلاق.و هرچه انسان در ان کنکاش می کند به نتیجه ای رضایت بخش نمی رسد.چندین و چند بار این مسئله در گذشته ذهن بسته و چشم کم بینای مرا درگیر خود کرد.از طرفی مهر و لطف خدا هرگز چنین اتفاقی را از بنده ی پاک خود نمی خواهد حداقل این چیزیست که در ذهن ما نهادینه شده ولی بارها هم پیش امده که در مسائل عادی اجتماعی خود به تضاد هایی بر می خوریم.مثال ساده اش اینکه عبور از چراغ قرمز یک جرم است ولی پلیس در شرایطی خاص این کار را می تواند انجام دهد.
جای صحبت زیاد است و مجال کم
سپاس از اثر ارزشمند و چالش برانگیرت
🌷🌷🌷

سلام بر شیخ
زیبا بود و قابل تامل با برداشتهای متفاوت
شاید روزی بتوانیم اسماعیل نفس خویش را به قربانگاه ببریم
ماناو توانا باشی😘

سلام و درود و خدا قوت
عید تان مبارک

درود جناب مانای گرامی و فرهیخته…
اندیشه‌ای ژرف دارید…
دستمریزاد👏👏👏👏💐💐💐💐

درود جناب مانا.چقدر زیبا و چقدر خاص👏👏👏🌹🌹🌹

آقا فوق‌العاده بود ❤️💫🌹🌷
دم شما گرم

درودها مانای عزیز وزیبا قلم
شعر بسیار زیبایی وپایانی زیباتر
لذت بردم
قلمتون ماندگار 👏👏👏🌺🌺🌺

سلام

خوشحالم که از خوانندگان این شعر بلند و زیبایت بودم

در پناه خدا 🌱👌👌👌👌👌👌🌱

درود
بهره بردم با آرزوی توفیق الهی برای شما 🌷🌷

درود بر شما واین قلم زرنگار
شیرین و شیوا سروده اید
🙏🌸🌺🌸🌺🌸🌺🙏💐🌿🍃

گیرم که هزار صُحُف بی سرانجام هم سرودی و
سنگ و سایه را نیز به گریه مومن کردی
گیرم که از فرات افترای این جماعت گذشتی و
به کنعان کلامش پناه بردی
چه سود ؟؟

درودو سپاس بر مانای همیشه مانا و تیز بین و همه جانبه نگر و راستای تفکرش که هم تحفه ای برای سر دارد و هم دلبری میکند
دستمریزاد بزرگوار
دی شیخ با چراغ دراین سایت می گذشت و می گفت
بتاب که تابیدنت ارزوست

🙏🙏🙏🙏❤️❤️❤️🙏🙏🙏🙏

درودتان باد
جناب استاد مانا ادیب گرانقدر 🌞
تاثیر گذار و ژرف در معنا سروده اید
زنده باد🍃🌺🌸👏👏👏💯

درود
و گاهی فکر میکنم شاید باید بپذیریم زندگی همین گیرم های پوچ یا نسبیت های متفاوت است ،معمولا زندگی برای هیچ کس رضایت بخش نیست و اصلا فلسفه ی رضایت و عدالت را از ریشه هرگز باور نکردم،اما این هم چیزی از دردمندی ما در عشق و در نکویی ها کم نمیکند،حتی اگر در خلاف نکویی قدم برداریم و باری در چیزی که همیشه بد می ‌پنداشتیم شناور باشیم باز هم بعید میدانم به رضایت واقعی برسیم
مگر خود یا دیگران را فریب دهیم،پس زندگی همین گیرم هایی است که به قول شاعر آخرش هم باید گفت که چه؟!
باز بهانه ای و باز بحث بها و بی بهایی خواهد بود
این شعر را نمودی از درگیری هزاران ساله ی بشر در کشف رضایت یافتم
موفق باشی و همچنان یادت باشد که خوبی اش به آن است که میگذرد
تلخ و شیرینش به قول مرحوم پناهی نوش جان
🌺🌺

سلام و احترام مانا ی ادیب
درود بر شما
زیبا بود
🌹🌹🌹

سلام و عرض ادب جناب مانای ارجمند
شعرتان مانند همیشه زیبا، رسا و تامل‌برانگیز بود. چندی پیش ز روی کنجکاوی سفر پیدایش را می‌خواندم. تلاقی این خوانش و رویارویی با شعر شما برایم جالب توجه بود. با کسب تکلیف ازاستادان و بزرگواران محفل پاک چند موردی را درباره‌ی «اینک ابرهیم» سیاهه می‌کنم. امید که در حد وسع ناچیز بنده موثر باشد.

بسیاری از زبانشناسان، فلاسفه و منتقدان پس از سوسور که زبان را نظامی خودارجاع می‌دانست، بر اهمیت متن‌گرایی در تحلیل متون تاکید داشته‌اند. ژولیا کریستوا در دهه‌ی 1960نخستین بار اصطلاح بینامتنیت را به کار برد. بینامتنیت اصطلاحی پربسامد در آثار ساختارگرایان و پسساختارگرایان است. پژوهشگران و متنقدان با کاربست این رویکرد سعی می‌کنند وجوه یک متن را در پرتوافکنی دیگر متون بازشناسی کنند. ژرار ژنت، پیرو آثار کریستوا از مفهومی گسترده‌تر به نام «ترامتنیت» سخن به میان آورده است که بینامتنیت خود، یکی از شاخه‌های آن است. باید توجه داشت که اکنون نقدهای ترامتنی نه محدود به حوزه‌ی ادبیات که در نقدهای آثار هنری و دیزاین هم کاربردی هستند. ترامتنیت پنج شاخه دارد:
بینامتنیت: بررسی رابطه‌ی دو یا چند متن ادبی و هنری براساس هم‌حضوری؛
بیش‌متنیت: بررسی رابطه‌ی دو یا چند متن ادبی یا هنری براساس برگرفتگی؛
سرمتنیت: رابطه‌ی طولی میان یک اثر و گونه‌ای که به آن تعلق دارد؛
پیرامتنیت: بررسی ورودی‌ها و آستانه‌هایی که برای ورود به جهان متن باید از آن‌ها گذر کرد؛
فرامتنیت: بررسی رابطه‌ی تفسیری، تشریحی یا انتقادی یک متن نسبت به متن دیگر.
البته هر کدام از این شاخه‌ها خود دارای زیر گروه‌هایی هستند. به‌گمانم شعر شما را می‌توان در راستای یک نقد ترامتنی مورد بررسی قرار داد، چرا که نشانه‌های آشکار و پنهان بسیار زیادی از این دست ارتباط در شعر وجود دارد. چنان که خودتان نیز آن‌ها را واکاوی کرده‌اید. البته باید این نکته را نیز عنوان کرد نقد بر مبنای هر کدام از پنج حوزه‌ی ترامتنیت کاری‌ست شگرف و بسیار تخصصی که از عهده‌ی چون منی خارج است. اما می‌توان مواردی که در ادامه عرض خواهم کرد می‌تواند در حکم جرقه‌های برای خوانش‌های بیشتر و تخخصی‌تر این دست اشعار باشد.

کوتاه‌بررسی پیرامتنی
وقتی کتابی را در دست می‌گیریم عناوین، پیشگفتارها، پیش‌درآمد یا چکیده‌ی پشت جلد، تصویر جلد و… مصادیق پیرامتنیت آن هستند. مانند وقتی که به مکانی تاریخی می‌رویم و در آستانه‌های آن با کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌هایی مواجه می‌شویم. مصادیق پیرامتنی اثر جناب مانا را می‌توان عنوان شعر و یک تصویر بارگذاری‌شده دانست. «اینک ابراهیم» می‌تواند نشانگر موضع شاعر از نوع رویایی‌اش با اساطیر ادیان ابراهیمی، به‌ویزه خود ابراهیم دانست. شاعر در بدایت امر تکلیفش را مشخص کرده است که می‌خواهد از دید یک سوژه‌ی مدرن و چه بسا پسامدرن به اساطیر بنگرد. نشان این نکته را می‌توان در کاربست واژه‌ی «اینک» مشاهده کرد. واژه‌ای که می‌توان آن را بازنمای اکنون در نظر گرفت. همین پرامتن می‌تواند ذهن مخاطب را برای برخورد انتقادی شاعر آماده کند. این رویکرد را می‌توان در یک بررسی فرامتنی مورد واکاوی بیشتر قرار داد.
تصویری که شاعر برای پیرامتنیت شعر در نظر گرفته است نقاشی‌ای‌ست اثر «فیلیپ دو شامپانی». این اثر درباره‌ی ماجرای ذبح اسحاق به دست ابراهیم است. پر واضح است که شامپانی، نقاش فرانسوی بلژیکی‌تبار، این اثر را از منظر روایات کتاب مقدس تصویر کرده است که در آن این اسحاق است که باید قربانی شود. از محتوای شعر این‌گونه ادراک می‌شود که شاعر با تکیه بر روایات اسلامی این حکایت را دست‌مایه سرودن قرار داده است که در آن اسماعیل قربانی‌ست. حال دو پرسش مطرح می‌شود. نخست آنکه بهتر نبود نام خالق نقاشی در قسمتی از پی‌نوشت شعر درج می‌شد؟ دوم آنکه اگر شاعر متکی به روایت کتاب مقدس این واقعه را نسروده است، چرا باید از این نقاشی به‌عنوان یک نشانه‌ی پیرامتنی استفاده کند؟ در پاسخ به پرسش دوم می‌توان فرض کرد شاید قصد شاعر اشاره‌ی تفاوت روایی میان کتاب مقدس و منابع اسلامی بوده است. البته این یک احتمال است چرا نشانه‌ای دال بر این مدعا در شعر و پی‌نوشت‌های آن یافت نمی‌شود.
رعایت نشدن قواعد فاصله‌گذاری میان حروف (فاصله و نیم‌فاصله) کمی بر آراستگی ظاهری شعر لطمه وارد کرده است. البته آراستگی نگارشی یک متن از ویژگی‌های خود متن است نه پیرامتن آن. بنابر اصول روانشناسی گشتالت، در رویارویی آغازین مخاطب با یک پدیده درک کلیات بر جزئیات ارجحیت دارند. یعنی ذهن به صورت ناخودآگاه تمایل دارد اجزای مجزا را هماهنگ و کم‌وبیش یکپارچه در نظر بگیرد. بنابراین زیباتر است که آراستگی یک متن را با رعایت درست فاصله‌گذاری‌ها تضمین کنیم.

کوتاه‌بررسی سرمتنی، فرامتنی و بیش‌متنی
حال شاعر چرا ابراهیم را انتخاب کرده است؟ قصد شاعر همان‌گونه که در تشریح شعرش بیان کرده، عتاب و گلایه‌ای شاعرانه است خطاب به ابراهیم (هرچند به‌نظرم بهتر بود شاعر تنها به ارجاعات اثر اشاره کند و اجازه دهد شعر در جریان خوانش‌های متعدد زنجیره‌های معنایی خودش را بیابد و بیافریند). ابراهیم ،فارغ از وجه اسطوره‌ای یا تاریخی‌اش که مورد دعوی‌ست، کارکتری اثرگذار در فرهنگ خاورمیانه، آفریقا و غرب است. چرا که سرگذشت این شخصیت از درگاه ادیان سامی یا ابراهیمی چون یهودیت، مسیحیت و اسلام به فرهنگ‌های یادشده رسوخ کرده است. برای مثال در فرهنگ خودمان، کاشفی سبزواری در کتاب «فتوت‌نامه‌ی سلطانی» از ابراهیم با عنوان «ابوالفتیان» یاد می‌کند. سعی او این بوده است که با انتساب سند فتوت به ابراهیم، مهر تاییدی بر مشروعیت آن زده باشد. فتوت یکی از نحله‌های عرفانی، اجتماعی و پهلوانی‌ست که قرابت زیادی با تصوف دارد. این تنها مورد کوچکی بود از اثربخشی خرد و کلان این دست اسطوره‌ها در تار و پود فرهنگی‌مان.
همان‌گونه در فراز اول اشاره شد، شاعر می‌خواهد از بستر فرهنگی خودش و همین جایی که ایستاده است با ابراهیم به گفتگو بنشیند، برای همین پارامترها و ارزش‌های اکنون را در چنته‌اش دارد. بنابر نظریه‌ی گفتمان در آثار فوکو قوانین و قاب‌بندی‌های رویارویی ما با پدیده‌ها و چگونگی واکنش‌مان را محدودیت‌های یک گفتمان تعیین می‌کند. سوژه‌ی فوکویی که در جایگاه «مفهوم خود» می‌نشیند، هویتی یکپارچه و ذاتی ندارد، بلکه تنها سوژه‌ای‌ست در معرض گفتمان‌های گوناگون. به‌نظر می‌رسد این اثر باید در چارچوب و موازین امروز اما با نگاهی به گذشته، خوانده شود. این نکات نشانگر یک مصداق سرمتنی و آغازگر یک فرامتن هستند. مصداق سرمتنی این است که شاعر از تعلقش به فرهنگ ایرانی آگاه است، فرهنگی چندوجهی و متنوع که می‌توان اسطوره‌های سامی را یکی از وجوه تاثیرگذار آن تلقی کرد. برای همین شاعر با ریشه‌های فرهنگی‌اش کلنجار می‌رود. برآیندی از این موارد، شعر را وارد عرصه‌ای فرامتنی و انتقادی می‌کند.
مواردی که شاعر آن‌ها را در پی‌نوشت شعر بیان کرده است، در حقیقت بیانی بیش‌متنی در تشریح ارجاعات شعر است. این ارتباط در فرازهایی چون «هوای دیده ی هاجر را به سِحر ساره ابری نکن» از نوع همان‌گونگی و در بخش‌هایی مانند «گیرم که هزار صُحُف بی‌سرانجام هم سرودی و…» از نوع تراگونگی‌ست.

از اطاله‌ی کلام عذرخواهم. درحقیقت قصدم این بود که علاوه برای موارد در حد توان ارتباط بیش‌متنی و فرامتنی اثر با فرازهایی از «ترس و لرز» اثر سورن کی‌یرکه‌گور را نیز بررسی کنم. اما از انجام سرسری آن صرف نظر کردم؛ چراکه این کار پیگیری یک روند ارجاع‌دهی دقیق میان متون را می‌طلبد. شاید در آینده اگر فرصت‌ها فرار نکنند و تقدیر یاری کند، سیاهه‌هایی را در این راستا تقدیم نگاهتان کنم.

ارادتمند
سینا دژآگه
بیست و هفتم تیرماه هزار و چهارصد و دو خورشیدی

سلام و درودبسیار زیباست
لذت بردم

و چقدر عمیق و با مفاهیم عالی

ستودنی است شعرتان
رقص قلمتان مانا
💐